Армид хамт алба хааж байсан нөхөртэйгээ цэргийн баярын өдөр тааралдлаа. Уулзалдсаных бас нэг “онжав”-аа утсаар уруу татаж гурвуул хэр хэмжээндээ даврав.
Баянхошуунд амьдардаг найзынх маань газарт орсон, нүүдэл суудал гээд зав зай муутай хэмээн ярьж байна. Дөч гаруй жилийн өмнө тэнд хашаа хатгаж төвхнөсөн, хоёр давхар сайхан байшинтай, ажилсаг амьжиргаатай нэгэн. Өөрөө бол том жижиг бүхий л тэрэгний цахилгааныг гарын арван хуруу шигээ мэддэг, үүнийгээ бизнес болгосон. Өдөр шөнийн хэдийд ч тэдний хашаа машин тэргээр дүүрэн байх. Гэвч хашаа газар нь дахин төлөвлөлтөд ороод нүүдэл суудлаа хэдийн эхэлжээ. Хүн бүл муутай бол жинхэнэ халширмаар ажил гэв.
Биеийн амрыг хараад нүүлгэлтийн компанид хандсан ч үнэ хөлс нь өндөрдөөд тохирсонгүй. Ингээд цагийн ажлын зар үзэж, 100 айл гэхчлэн явж цагаар ажиллах хүн хүч хайгаад олсонгүй гэнэ.
Цаана чинь цагаар ажиллах сонирхолтой хүн зөндөө байгаа, наана нь бас над мэтийн цагийн ажилтны эрэл суралтай хүн байж л байна. Харин энэ хоёр эрэлтийг холбож уулзуулдаг газар алга гэж шогширч байна.
Цагийн ажлын бирж нийгэмд хэчнээн хэрэгтэй байгаагийн амьдрал дээрх нэг л зураглал энэ л дээ. Үүнийг бичиглэгч миний хувьд гэрийнхээ цахилгааныг янзлуулах, зарим нэгийг нь солиулах гэхчлэн энд тэндээс мэддэг чаддаг хүн сураглаад сууж байгаа нэгэн. Хүүхдийнх маань хүртэл хувцасны шүүгээний гүйдэг хаалга янзлах хүн асуугаастай. Амьдрал юм болохоор энэ мэт чадахгүйн зовлон, чаддагийнх нь эрэлт хэрэгцээ хэн хүнд байнга л гарч байдаг. Түр ажлын эрэлт улс орон даяар байтугай өрх бүрд л энэчлэн бэлээхэн байж байдаг.
Гэвч энд байгаа эрэлт, тэнд буй нийлүүлэлт хоёр бие биеэ олохгүй төөрөлдөж байгааг холбох гол арга нь Цагийн ажлын бирж юм.
Урд хөршид түр ажлын байрны бүр төрөлжсөн төвтэй байх юм билээ. Тэр жил Хөх хотын нэг байшингийн гадаа хөрөө харуул барьсан баахан хүн сууж байна. Хамт яваа өвөрлөгч эрээс асуувал энд түр ажил хийх гэсэн мужаанууд цуглардаг юм. Эндээсээ захиалгаар ажилд хуваарилагдана. Цаахна талд нь гагнуурчид, төмрийн дархан нар бас бий хэмээн тайлбарлаж байсан.
Ингэж төрөлжсөн болохоор үйлчлүүлэгчид нь хаанаас ямар мэргэжлийн хүн авахаа андахгүй, төөрч будлиад байхгүй сайн талтай юм шиг санагдсан.
Улаанбаатарт ч гэсэн ийм байж яагаад болохгүй гэж. Зуун айлын “Jobi” төвийн үүдээр барилгын засвар хийх гэсэн хүмүүс багаж хэрэгсэлтэйгээ сууж байдаг. Нэг ёсондоо өөрсдийн санал санаачлагаараа байгуулсан цагийн ажлын бирж л гэсэн үг. Үүнийг төрөлжүүлээд дэмжээд өгвөл аяндаа хэвшиж тогтоно. Цаашид бүр төрөлжинө. Мужааны ажил, цахилгаан засвар, барилга, мод тарих, газар шорооны ажил, нүүлгэлт гэхчлэн.
Нөгөө талаасаа ийм цагийн ажил нь яваандаа хөдөлмөрийн хөлсний цагийн үнэлгээг хэвшүүлж тогтоох эхлэл болох боломжтойгоос гадна байнгын эрэлт хэрэгцээ болох бүрэн боломжтой гэж төсөөлөгдөж байна.
Б.Тулга
Сэтгэгдэл бичих