Түүхэн хүн: Их хааны эцэг "ЕСҮХЭЙ БААТАР"


11-р сарын 24
7 цаг 31 минут
 
Их Монгол улс байгуулагдахаас өмнөх үеийн Монгол аймгийн ахлагч бөгөөд улс төрийн зүтгэлтэн.

 

Есүхэй баатар бол Чингис хааны эцэг бөгөөд Монгол туургатныг нэгтгэх их үйл хэрэгт биечлэн оролцож явсан түүхэн хүн болно. Есүхэй баатрын өвөг эцэг бол Хамаг Монголыг захирсан Хабул хаан болно. Хабул хаан Охинбархаг, Бартанбаатар, Хутагт Мөнгүр, Хотул, Хулан, Хадаган, Төдөгөн зэрэг долоон хөвгүүнтэй. Есүхэй баатар бол Бартанбаатарын гуравдугаар хөвгүүн. Түүний авга Хотул хаан Монгол аймгийн хаан ширээг залгамжилсан байна. Тухайн үед Есүхэй баатар зуут захирсан цэргийн ноён явжээ. Хотул хаан нас барсны дараа Есүхэй баатар хэрэг дээрээ Монгол Тайчуудыг захирсан өргөмжлөгдөөгүй хаан байжээ. Үүнийг түүхэнд “сайн эцгийн чинь хураасан улс” гэж хэлдэг бөгөөд ялангуяа 1162 онд Татар иргэнийг байлдаж тэдний түрүү Тэмүжин Үгэ, Жалибуха нарыг баривчилж ялалт байгуулсан байна. Энэ ялалтаа дуурсгахын тулд өөрийн ууган хөвгүүнд Тэмүжин гэдэг нэр хайрлажээ. Үүнээс хойш Монгол аймгийн нэр хүнд улмаар өсөж Есүхэй баатрын алдар нэр ихээр мандав.

1170 онд Есүхэй баатар өөрийн хөвгүүн 9 настай Тэмүжинг дагуулж Өэлүн эхийн төрхөм Олхонуд аймгаас бэр гуйхаар явж байгаад Хонгирад аймгийн Дай Сэцэнтэй уулзаж тэдний урилгаар гэрт нь буужээ. Ингээд тэдний охин Бөртэг хөвгүүндээ бэр гуйж худ ургийн холбоо тогтоогоод Тэмүжинийг хүргэнд үлдээж өөрөө нутаг буцсан байна. Буцах замдаа Татар иргэний хуримд тааралдаж тэдний хорт ундааг уугаад гэртээ ирээд төд удалгүй нас нөгчжээ. Есүхэй баатар нас нөгчихөөсөө өмнө шадар зарц Хонхотаны Чирха өвгөний хөвгүүн Мэнлигт эхнэр хүүхдээ гэрээсэлж өсч өндийтөл нь харгалзаж явахыг захирав. Есүхэй баатрыг нас бармагц түүний хараан дахь улс иргэд нь бутран салж зүг зүгтээ нүүн явжээ. Үр хүүхдээ өсгөн хүмүүжүүлэх, Монгол аймгийг нэгтгэх, цаашилбал Монгол туургатныг нэгтгэх аугаа үйлс Өэлүн эхийн мөрөн дээр үүрэг болгон оногдсон байна. Тэмүжин Өэлүн эхийн сургаалаар Монгол аймгийг нэгтгэхийн төлөө олон жил хичээн зүтгэж 1189 онд Монгол аймгийн хаан болж 1206 онд Их Монгол улсын хаанаар өргөмжлөгдөж, Монголыг нэгтгэх аугаа үйлсийг бүтээжээ. Хубилай Сэцэн хааны Чжиюаний гуравдугаар он буюу 1266 онд элэнц өвөг Есүхэй баатрыг Тэнгэрлэг язгуурт хаан цолоор нэхэн өргөмжилжээ. (А.Пунсаг) 



АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд analiz.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. Манай сайт ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан бөгөөд мөн IP хаяг ил гарсан тул Та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл бичих





Шинэ мэдээ

Эмийн үнийн өсөлтийн шалтгаан, нөхцөлийг хянан шалгах түр хорооны үйл ажиллагаанд саад учруулж буй байгууллага, албан тушаалтнуудыг зарлалаа2 цаг 43 минутын өмнөХүүхэд хамгааллын тухай хуулийг сурталчлах, таниулах арга хэмжээг зохион байгууллаа2 цаг 48 минутын өмнө“Эрдэм” монгол бичгийн бүтээлийн үзэсгэлэн нээлтээ хийлээ2 цаг 53 минутын өмнөДүүргийн нэгдсэн эмнэлэг, өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдэд тулгамдаж буй асуудлуудыг хэлэлцлээ3 цаг 3 минутын өмнөДотоодын цэрэг өндөр чадвартай хөдөлгөөнт хүчинтэй болно3 цаг 10 минутын өмнөОнол, үйлдвэрлэлийн бага хурлаас зөвлөмжийн төслийг танилцуулж, оролцогч нэг бүрийг саналыг тусгав7 цаг 10 минутын өмнөЧих, хамар хоолой, сэтгэц судлал, дотор, ерөнхий мэс заслын салбар зөвлөлийн боловсруулсан зааврын төслийг хэлэлцлээ7 цаг 13 минутын өмнө“Уран хөдөлгөөнт гимнастик-2024” тэмцээн эхэллээ7 цаг 17 минутын өмнөҮнэт цаасны зах зээлийн тухай хуулийн төслийг эцсийн хэлэлцүүлэгт шилжүүллээ7 цаг 28 минутын өмнөЭЗБХ: Үнэт цаасны зах зээлийн тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийв7 цаг 30 минутын өмнөЧингэлтэй дүүргийн нэрэмжит гудамж Япон улсад нээгджээ7 цаг 35 минутын өмнөБулган боомт-БНХАУ-ын Такашикен, Хавиргын боомтоос Манжуур чиглэлд жуулчин тээвэр эхэллээ3 сар 28. 9:58Газар хөдлөлтийн гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, таниулах өдрийг тэмдэглэн өнгөрүүллээ3 сар 28. 9:54Ц.Наранчимэг: Нам, эвсэл, нэр дэвшигчид мөрийн хөтөлбөртөө ямар нэг амлалт оруулах ёсгүй3 сар 28. 9:50Ч.Ундрам: Гурилын үйлдвэрүүд найман хувийн ашигтай ажилладаг юм бол банкинд мөнгөө хадгалуулсан нь дээр3 сар 28. 9:45Төөрсөн, сураггүй болсон таван дуудлага ирэв3 сар 28. 9:34Зам талбайд тогтсон 92 тонн усыг сорууллаа3 сар 28. 9:30Өнөөдөр орон даяар 16:00 цагт гамшгийн аюулын зарлан мэдээллийн дохио дуугарна3 сар 28. 9:27“Процессын нээлттэй байдал” сэдэвт хэлэлцүүлэг боллоо3 сар 28. 9:22Хөгжөөн дэмжигчидийн тэмцээний аваргууд шалгарлаа3 сар 28. 8:05УИХ: Энэ долоо хоногт чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар3 сар 28. 7:50Өнөөдөр дөрвөн ногоон мэнгэтэй цагаагчин туулай өдөр3 сар 28. 7:46Цаг агаар: Улаанбаатарт өдөртөө 3 хэм хүйтэн3 сар 28. 7:42Дүүргийн Сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагын удирдах ажилтнуудын ээлжит шуурхай боллоо3 сар 27. 17:16Дорнод аймагт хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнийг ажлын байранд дадлагажуулах хүний нөөцийг бэлтгэж байна3 сар 27. 17:10Дүүргийн Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын хөгжөөн дэмжигчидийн тэмцээн эхэллээ3 сар 27. 17:02Замын-Үүд-Эрээн боомтын ачаа тээврийг ирэх сарын 1-нээс 24 цагаар ажиллуулна3 сар 27. 16:38“Эрдэнэс Тавантолгой” ХК-ийн ордын нөөцийг 8.1 тэрбум тонноор баталлаа3 сар 27. 16:19Хаврын улс төр Монголоос халив3 сар 27. 14:53Дүүргийн Ерөнхий боловсролын сургуулийн удирдлагуудын ээлжит шуурхай боллоо3 сар 27. 14:19
Эхлэл  Редакцын бодлого  Холбоо барих
ANALIZ.MN © 2024 он. Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан.