Түүхэн хүн: Их хааны эцэг "ЕСҮХЭЙ БААТАР"


11-р сарын 24
7 цаг 31 минут
 
Их Монгол улс байгуулагдахаас өмнөх үеийн Монгол аймгийн ахлагч бөгөөд улс төрийн зүтгэлтэн.

 

Есүхэй баатар бол Чингис хааны эцэг бөгөөд Монгол туургатныг нэгтгэх их үйл хэрэгт биечлэн оролцож явсан түүхэн хүн болно. Есүхэй баатрын өвөг эцэг бол Хамаг Монголыг захирсан Хабул хаан болно. Хабул хаан Охинбархаг, Бартанбаатар, Хутагт Мөнгүр, Хотул, Хулан, Хадаган, Төдөгөн зэрэг долоон хөвгүүнтэй. Есүхэй баатар бол Бартанбаатарын гуравдугаар хөвгүүн. Түүний авга Хотул хаан Монгол аймгийн хаан ширээг залгамжилсан байна. Тухайн үед Есүхэй баатар зуут захирсан цэргийн ноён явжээ. Хотул хаан нас барсны дараа Есүхэй баатар хэрэг дээрээ Монгол Тайчуудыг захирсан өргөмжлөгдөөгүй хаан байжээ. Үүнийг түүхэнд “сайн эцгийн чинь хураасан улс” гэж хэлдэг бөгөөд ялангуяа 1162 онд Татар иргэнийг байлдаж тэдний түрүү Тэмүжин Үгэ, Жалибуха нарыг баривчилж ялалт байгуулсан байна. Энэ ялалтаа дуурсгахын тулд өөрийн ууган хөвгүүнд Тэмүжин гэдэг нэр хайрлажээ. Үүнээс хойш Монгол аймгийн нэр хүнд улмаар өсөж Есүхэй баатрын алдар нэр ихээр мандав.

1170 онд Есүхэй баатар өөрийн хөвгүүн 9 настай Тэмүжинг дагуулж Өэлүн эхийн төрхөм Олхонуд аймгаас бэр гуйхаар явж байгаад Хонгирад аймгийн Дай Сэцэнтэй уулзаж тэдний урилгаар гэрт нь буужээ. Ингээд тэдний охин Бөртэг хөвгүүндээ бэр гуйж худ ургийн холбоо тогтоогоод Тэмүжинийг хүргэнд үлдээж өөрөө нутаг буцсан байна. Буцах замдаа Татар иргэний хуримд тааралдаж тэдний хорт ундааг уугаад гэртээ ирээд төд удалгүй нас нөгчжээ. Есүхэй баатар нас нөгчихөөсөө өмнө шадар зарц Хонхотаны Чирха өвгөний хөвгүүн Мэнлигт эхнэр хүүхдээ гэрээсэлж өсч өндийтөл нь харгалзаж явахыг захирав. Есүхэй баатрыг нас бармагц түүний хараан дахь улс иргэд нь бутран салж зүг зүгтээ нүүн явжээ. Үр хүүхдээ өсгөн хүмүүжүүлэх, Монгол аймгийг нэгтгэх, цаашилбал Монгол туургатныг нэгтгэх аугаа үйлс Өэлүн эхийн мөрөн дээр үүрэг болгон оногдсон байна. Тэмүжин Өэлүн эхийн сургаалаар Монгол аймгийг нэгтгэхийн төлөө олон жил хичээн зүтгэж 1189 онд Монгол аймгийн хаан болж 1206 онд Их Монгол улсын хаанаар өргөмжлөгдөж, Монголыг нэгтгэх аугаа үйлсийг бүтээжээ. Хубилай Сэцэн хааны Чжиюаний гуравдугаар он буюу 1266 онд элэнц өвөг Есүхэй баатрыг Тэнгэрлэг язгуурт хаан цолоор нэхэн өргөмжилжээ. (А.Пунсаг) 



АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд analiz.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. Манай сайт ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан бөгөөд мөн IP хаяг ил гарсан тул Та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл бичих





Шинэ мэдээ

Чингэлтэй дүүргийн хөдөлмөрийн эрхийн маргаан зохицуулах гурван талт хорооны ээлжит хурал боллоо3 цаг 57 минутын өмнөМонгол Улсын Ерөнхийлөгч Туркменистаны төрийн тэргүүнийг эх орондоо урьжээ4 цаг 6 минутын өмнөУИХ-аас батлан гаргасан хуулиудыг аудио хэлбэрт шилжүүлж эхэллээ4 цаг 14 минутын өмнөГадаад валютын нөөц дөрвөн тэрбум ам.долларт хүрч, 2022 оны мөн үетэй харьцуулахад 48 хувиар өсжээ4 цаг 20 минутын өмнөТэтгэвэр, тэтгэмж, хөнгөлөлт, тусламжийн 10 сарын олголтын хуваарь4 цаг 28 минутын өмнөЕрөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Зэвсэгт хүчний удирдах бүрэлдэхүүний цугларалтад оролцов4 цаг 31 минутын өмнө"Эмийн үнийн өсөлтийн шалтгаан, нөхцөлийг хянан шалгах" үүрэг бүхий Хянан шалгах түр хорооны даргаар УИХ-ын гишүүн Ж.Чинбүрэнг сонголоо4 цаг 37 минутын өмнөНийслэлийн Нийтийн тээврийн газрын дарга өөрийгөө хутгалжээ9 цаг 19 минутын өмнөБ.Жавхлан: Орон нутгийн иргэдээр бүтээн байгуулалтуудыг нь эрэмблүүлж, хөрөнгө оруулалтдаа тусгасан9 цаг 44 минутын өмнөОлон Улсын Хөдөлмөрийн байгууллагын Ажилчдын төлөөллийн товчооны дарга хатагтай Мария Хелена Андре тэргүүтэй төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзлаа9 цаг 48 минутын өмнөСоёлын яам, БОАЖЯ-ны удирдлагууд хамтарсан уулзалт зохион байгууллаа9 цаг 55 минутын өмнөАялал жуулчлалын тухай хууль /Шинэчилсэн найруулга/-ийн танилцуулга10 сар 4. 9:24Согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодсон 98 зөрчил бүртгэгдлээ10 сар 4. 9:18Хотын дарга явж, авлига хороолол үлдэв10 сар 4. 9:15УИХ: Байнгын хороо, ажлын хэсгүүд өнөөдөр хуралдана10 сар 4. 9:10Цаг агаар: Улаанбаатарт өдөртөө 14 хэм дулаан10 сар 4. 9:00ТББХ: Үндсэн хуулийн цэцийн 2023 оны 05 дугаар дүгнэлтийг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй гэж үзлээ10 сар 3. 19:53Хөнгөлөлттэй хүүтэй орон сууцны ипотекийн зээлийн журамд өөрчлөлт оруулав10 сар 3. 19:50ЭЗБХ: “Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2024 онд баримтлах үндсэн чиглэл батлах тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг хэлэлцэхийг дэмжив10 сар 3. 19:36Угаарын хийн хордлогоос урьдчилан сэргийлж, сайжруулсан шахмал түлшийг зөв хэрэглэе10 сар 3. 19:31Баянзүрх дүүрэгт ажиллаж байсан ахмадууддаа хүндэтгэл үзүүллээ10 сар 3. 19:19Хүүхэд хамгааллын үйлчилгээний зардлын норматив, санхүүжүүлэх аргачлал боловсруулах ажлын хэсэг хуралдав10 сар 3. 19:13Тайгын малчин эмэгтэйчүүд байгаль орчноо хамгаалахад хамтран ажиллана10 сар 3. 18:50БОХХААБХ: Байнгын хорооны тогтоолыг баталж, өвөлжилтийн бэлтгэл ажил, намрын ургац хураалтын явцын талаарх мэдээлэл сонслоо10 сар 3. 18:29Б.Мөнхтамир: Улаанбаатар-Бээжин чиглэлийн нислэгээ 26 хувиар, бусад чиглэлд 10-15 хувь хямдрууллаа10 сар 3. 18:252024 онд манай улс 60 сая тонн нүүрс экспортлоно10 сар 3. 17:50АТГ: Зүүн Европ, Төв Азийн авлигын эсрэг сүлжээний жилийн бүгд хуралд оролцов10 сар 3. 17:43“Төрийн албан хаагчийн ёс зүй, гүйцэтгэлийн удирдлага” сэдэвт сургалтыг Орхон аймагт зохион байгуулж байна10 сар 3. 17:40ХЗБХ: Үндсэн хуулийн цэцийн 2023 оны 05 дугаар дүгнэлтийг хэлэлцэж, УДШүүхийн шүүгчид нэр дэвшигчтэй танилцав10 сар 3. 14:06Улаанбаатар- Дархан чиглэлийн авто зам 89.51 хувийн гүйцэтгэлтэй, суурь хучилт бүрэн дууслаа10 сар 3. 14:01
Эхлэл  Редакцын бодлого  Холбоо барих
ANALIZ.MN © 2023 он. Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан.