Үгээ хэлсэн болгоныг шоронд хорьж байгаа нь МАН-ын хүний эрхийн бодлого уу, Д.Амарбаясгалан дарга аа

        Лаивчин Д.Мөнх-Эрдэнэ: Бузруудын булхайг дэлгэнэ. Зовлогыг минь зовоохоос зоригийг минь мохоож чадахгүй, та нар...

            Хөххотод Ерөнхий консулаар ажиллаж байсан Д.Мөнх-Эрдэнэ “Улаан бал” нэвтрүүлгээр анх олны танил болж, фэйсбүүкт hard talk show маягийн лаив хийж Монголын хамгийн олон үзэгчтэй лаивчин болсон. АН-ын журмын нөхөд нь түүнийг “Улсын төсвөөс санхүүждэг МҮОНРТ-ээс илүү олон түмэнд нэр нөлөөтэй болсон учраас шоронд хорьчихлоо” гэдэг нь ортой. Үнэхээр тэр Үндсэн хуульд заасанчлан үг, үзэл бодлоо илэрхийлээд хорих ял сонссон. МАН, АН-ын нөлөө бүхий лидерүүдийн булхайг дэлгэж, Ц.Нямдоржийг хүү Н.Анхбаяртай нь хамт олны өмнө шившиглэж, Х.Нямбаатар сайдаас эхлээд ГЕГ-ын дарга тэргүүтэй төрийн өндөр албан тушаалтнуудын зүрхэнд шар ус хуртал үнэнийг нь хэлж байсан цаг саяхан. Тэгвэл Д.Мөнх-Эрдэнэ одоо шоронд! Баянзүрх, Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхээс түүнд нийтийн албанд ажиллах эрхийг таван жилээр хасч, нээлттэй хорих ангид гурван жил 10 сар хорих ял оноосон.

Иргэн Д.Монголхүү... Түүнийг үг, үзэл бодлоо илэрхийлж, жагсаал цуглаанд оролцсоных нь төлөө цагдаагийнхан олны өмнө шоглож, “Дүүргээсээ гарч болохгүй” хэмээн цахим гав зүүсэн. Гэвч тэрхүү цахим гав нь эвдэрсэн ч гэнэ үү, ажиллахаа больсон ч гэнэ үү, шалтгаар Д.Монголхүүгийн зорчих эрхийг хязгаарлах ялыг зургаан сар найм хоног хорих ялаар солив.

Иргэн Ч.Мөнхбаяр... Эрх баригчдыг олон нийтийн сүлжээнд хатуу шүүмжилж, Өвөрмонгол иргэдийг өмөөрч хэвлэлийн бага хурал хийдэг байсан модернист яруу найрагч. Түүнийг гадаад улсын тагнуулын байгууллагатай хамтран ажилласан, хамтран ажиллахаар тохиролцсон гэх хэрэгт буруутгаж, 2022 оны зургадугаар сарын 28-нд Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхээс 10 жилийн ял оноож нээлттэй хорих ангид хорихоор шийдвэрлэсэн.

Яруу найрагч Ц.Хулан... Эрс хатуу үгтэй энэ бүсгүйд мөн л Ч.Мөнхбаяртай адил зүйл ангийг тулгаж байгаа. М.Энхболд, Ц.Элбэгдоржийн тухай хатуу бөгөөд үнэн үгтэй захидлыг тэр сонины нүүр дүүрэн бичиж байсан удаа бий. Д.Чойжамц хамбын тухай эвгүй мэдээлэл бүхий ил захидлыг сайтуудад гаргасан. Хууль хяналтынхны зүгээс “Ц.Хулан дээр сүүлийн таван жил гүйцэтгэх ажиллагаа явуулсны үр дүнд гэм буруутай болохыг нотолсон” гэх мэдээллийг өгсөн удаатай. Гэвч үнэнийг хэн мэдлээ! Хэрэг нь улсын нууц, шүүх хурал нь хаалттай учраас Ч.Мөнхбаяр, Ц.Хулан нар үнэхээр эх орноосоо урвасан эсэхийг ард түмэн хэзээ ч мэдэж чадахгүй. Ямартай ч Ц.Хуланд холбогдох хэргийн шүүх хурал хойшилсон. Шүүгч нь Хөгжлийн банкны шүүх хурлыг шүүж байгаа учраас хэзээ болох нь тодорхойгүй. Ямартай ч түүнд “Эх орноосоо урвасан” гэх хэрэг тохож, ял оноох нь бараг л ойлгомжтой.

            Олон нийтийн сүлжээгээр эрх баригчдыг хатуу шүүмжилж, жагсаж цуглаж, үзэл бодлоо илэрхийлдэг байсан дээрх иргэд өдгөө бүгд шоронд! Үүнээс гадна хэд хэдэн сэтгүүлч шүүхэд байнга дуудагдаастай, Шадар сайд С.Амарсайханы эсрэг мэдээлэл түгээсэн гэх сэтгүүлч бүсгүйд саяхан Зөрчлийн хуулиар торгох ял оноов. Үүнээс гадна Украинд болж буй дайныг эсэргүүцэж, ОХУ-ын ЭСЯ-ны гадаа эсэргүүцлийн акци зохион байгуулдаг залуустай Х.Нямбаатар сайдын харьяанд байдаг цагдаагийнхан байнга ноцолдоостой, зууралдаастай... Монголд эрүүгийн нөхцөл байдал улам хүндэрч, онц ноцтой гэмт хэрэг өдөр бүр шахам гарч, гэр бүлийн хүчирхийлэл хэрээс хэтэрч, “Сураггүй болсон иргэдийн цогцос эндээс ч олдлоо, тэндээс ч оллоо” гэх цагдаагийн рапортын мэдээ сошиалаар нэг хөвөрч, хүүхдүүд алга болсон тухай зар энд, тэндгүй үзэгдэж байхад Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Х.Нямбаатар болон түүний харьяа цагдаагийн байгууллагынхан “Украин ялав” гэсэн хэдэн залуустай зууралдахаас өөр хийх ажилгүй болсоор удлаа. Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдын төсвийн багцад жил бүр гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх төсөв гэж тусгадаг. Тэрбум гаруй төгрөгөөр тоологдох тэр их мөнгийг мань Х.Нямбаатар яг юунд зарцуулдаг вэ. Хувийн ПР-таа юу...? Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлт, тоо, тогтолцоо өөрчлөх талаарх уулзалтыг өнгөрсөн долоо хоногт УИХ-ын гишүүд иргэдтэй хийх үеэр Сонгинохайрхан дүүрэгт сайд Х.Нямбаатар, хотын мэр Д.Сумъяабазар нар шиг аатай бяртай хүн алга байв гэнэ. Хүчтэй лидерүүд биш, мөнгөтэй учраас бяртай харагдсан нь тэр. Түгжрэлдээ хахаж, утаандаа хордсон Улаанбаатарыг Сонгиныхон буюу Д.Сумъяабазар, Х.Нямбаатар нар баздагийг улс төрийн хүрээнийхэн ч ярьдаг. Тийм ч учраас НИТХ-ын төлөөлөгчид тэднээс айгаад шүүмжилж ч чаддаггүй. Улаанбаатар хот

өдгөө Улаанчулуутын хогийн цэг лугаа адил хог шороондоо дарагдаж, эвдэрхий зам, түгжрэлдээ түүртсэн ууртай иргэд, утаандаа хордож уушгины хорт хавдраар өвчилсөн хүмүүстэй “Аймшгийн хот” болчихоод байна. Х.Нямбаатар сайдын үед Монгол Улс ийнхүү цагдаажсан улс болж, үгээ хэлсэн болгоныг шоронд хийж байхад “МАН-ыг хүний эрхийг дээдэлсэн нам болгоно” гэж худлаа яриад яах вэ, Д.Амарбаясгалан дарга аа! Өнгөрсөн оны хоёрдугаар сард 25тв сувгийн “Ам нээвэл” нэвтрүүлэгт оролцохдоо та “Хүний эрхийн асуудлыг яагаад ярьж болохгүй гэж. Ардчилсан нийгмийн үндсэн үзэл санаа чинь бүхний түрүүнд хүний эрх. Хүний эрх гэхээр зөвхөн талбай дээр гарч үзэл бодлоо илэрхийлдэг эрх юм уу, аль эсвэл нийгэм, соёлын харилцаанд орж бүх эрхээ хангуулах эрх юм уу, эд бүгд нийлээд хүний эрх юм уу гэдэг ойлголт шүү дээ. Харамсалтай нь өнгөрсөн хугацаанд хүний эрх гэдэг ойлголтыг маш жижигхэн цар хүрээнд барьж ирсэн. “Зөвхөн үзэл бодлоо илэрхийлж, үгээ хэлэх нь хүний эрхийн асуудал шүү” гэдэг ойлголтыг илүү төвлөрүүлсэн. Үүнийг засахын тулд 2020 оны эхэн үеэс хойш гэсэн үг. Нийт 318 хууль, яг өдөр тутмын амьдралыг зохицуулдаг. Нийт 11900 орчим заалт байна лээ. Дөчөөд хуульч ажиллалаа. Судалж, шинжиллээ. Үүнээс 800 орчим заалт нь хүний эрхийг зөрчсөн, хясан боогдуулсан, хоцрогдсон байж болзошгүй заалтууд байна гэдгийг гаргаж ирсэн. Тиймээс эрх барьж байгаа нам энэ цаг үед хүний эрхийг хуулиар бүрэн хамгаалах ажил руугаа орж байна гэсэн үг” гэж олон нийтэд таалагдахуйц их гоё үгийг хэлсэн. Гэвч ингэж ярьснаас чинь хойш нэг жил гаруй хугацаа өнгөрлөө. Энэ улс орны иргэд улам ууртай, уруу дорой царайтай, Х.Нямбаатарын цагдаа нар нь өдөр бүр шахам хүний эрхийг зөрчдөг, үгээ хэлсэн иргэн болгоныг шоронд хорьдог, улам харгис, тоталитари тогтолцоо руу чив чимээгүйхнээр гулсан орж байна. Бодит байдал ийм байхад “МАН хүний эрхийг хангадаг, хамгаалдаг нам болно” гэж ирээдүй цаг дээр худал рекламдаад яах вэ, Д.Амарбаясгалан дарга аа. “Энэ улс дээвэргүй шорон боллоо” гэх хэрсүү ардын үг таны үгнээс илүү үнэн сонсогдоод байна.

                                                                                                                          С.Тулга