Хөгжлийн банкнаас зээл авсан НБЦ компанитай холбогдох нотлох баримтыг шинжлэн судлуулах ажиллагаа үргэлжилж байна.
Прокурор НБЦ компанийн захирал Ц.Баатарбилэгийн гэрчээр өгсөн мэдүүлгийг нотлох баримтыг шинжлэх судлуулахаар өгч байна гэдгээ мэдэгдэж, мэдүүлгийг нь танилцууллаа.
Ц.Баатарбилэг: НБЦ компани 1998 онд байгуулагдаж, 2003-2006 оны хороонд 100 мянган шувууны аж ахуй байгуулсан. 1998-2019 оныг хүртэлд импортоор өндөг оруулж ирсэн. Импортоор өндөг оруулж ирснээс үйлдвэр байгуулах нь илүү ашигтай гэсэн тооцоо хийгдсэн. 2011 онд 1 сая өндөглөгч шувууны үйлдвэрийн шав тавьж, дэд бүтцийг өөрсдийн хөрөнгөөр хийж, гадаад улсаас хөрөнгө оруулалт татахаар зээл хөөцөлдөж, 25 сая ам.долларын төсөл бичсэн.
Төсөлд өөрийн хөрөнгөөр 5 сая ам.долларыг, 20 сая ам.долларыг зээлийн хөрөнгөөр санхүүжүүлэхээр бичсэн. 2012 оноос хойш зээл хөөцөлдсөөр 2013 оны тавдугаар сард Германы банкнаас 20 сая ам.долларын зээл олгохоор захирлуудынх нь зөвлөлийн шийдвэр гарсан. Гэхдээ зээл есдүгээр сард олгогдоно гэсэн. Зун богино тул Германы банкны захирлуудын зөвлөлийн шийдвэрийг барьцаанд тавьж, Хас банкнаас 10 сая ам.долларын зээл аваад эхний хоёр байшингийн тоног төхөөрөмжийг захиалж оруулж ирээд угсраад явж байтал 2013 оны аравдугаар сард Германы банкнаас “хямрал болох гээд байна, зээлээ бүрэн өгч чадахгүй боллоо. Баталсан 20 сая ам.долларын зээлээс 10 сая ам.доллар авч болно. Зээл огт авахгүй ч байж болно” гэсэн. Бид 2013 оны арванхоёрдугаар сард Германы банкнаас 10,8 сая ам. долларын зээл авч Хас банкны зээлийг төлж, 800 мянган ам.доллартай үлдэж, нийт 300 мянган шувууны үйлдвэр ашиглалтад оруулсан. Энэ үеэр импортоор өндөг олруулж ирэх бизнесээ хийж байсан. 2014 оноос 20 гаруй хүнээс 4 орчим сая ам.долларын зээл авч төслөө үргэлжлүүлсэн. Тэр үед хувь хүмүүсээс авсан зээлээ Германаас авсан зээлийнхээ хүүг төлж байсан. Ямар ч байсан дэгдээхэйтэй нийлээд 430 мянган шувуу болгож, 2014 оны есдүгээр сард үйлдвэрийнхээ нээлтийг хийсэн. Гэхдээ гол өртөг бууруулах тэжээлийнхээ үйлдвэрийг барьж чадаагүй. Энэ үед долларын ханш 1700 төгрөг, 2015 он гараад 1900, улмаар 2000 төгрөгтэй тэнцэж чангарсан. Үйлдвэрийн нээлтэд Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг ирэхэд нь үнэн учраа тайлбарлаж хэлсэн. Энэ үед Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг “Чингис бонд гарч байгаа, чи төслөө Засгийн газар, Хөгжлийн банкинд танилцуул” гэсэн. Зээл авахын тулд юмаа бэлдэж эхэлсэн. Гэхдээ 2015 оны хоёрдугаар сард Ерөнхий сайдын ажлын албанаас намайг дуудах үед би гадаадад явж байсан тул очиж чадаагүй. Германчуудтай яриад ч төслөө гүйцээж чадаагүй.
Германы банкнаас авсан зээлээ төлөх шаардлагатай тул “Долларын ханш өсчихлөө, Монголын банкнаас зээл аваад танай зээлийг төлье гээд имэйл бичтэл “Та нарын тоглоом уу, 2 сая ам.долларын торгууль төл” гэсэн мэйл ирсэн. Тиймээс бид 2015 оны наймдугаар сар хүртэл Германы банктай зургаан сарын турш хэлцэл хийж, 200 мянган ам.долларын торгууль төлье гэж тохиролцоонд хүрээд байж байтал Ерөнхий сайд огцорсон. Доллар 2000 төгрөгт хүрчихсэн. Ингээд 2015 он дууссан. 2016 он улсын хувьд ч компанийн хувьд ч хамгийн хүнд жил байсан бөгөөд доллар 2700 төгрөгт хүрсэн. Хувь хүмүүсээс авсан зээлийн хүү галзуурсан. Цикльтэй юм чинь долларын ханш буух байх гээд 2016 онд төслөө бичиж дуусгасан. 2017 онд долларын ханш тогтворжиж, эдийн засаг эерэг болж эхэлсэн. 2017 оны тавдугаар сард Хөгжлийн банкинд төслөө өгсөн. Нийтдээ 35 сая ам.долларт багтаагаад 1.5 сая шувууны үйлдвэр байгуулах төсөл өгсөн. Төслийг Хөгжлийн банк судлаад 25 сая ам.доллар болгон бууруул гэсэн тул шувууны төслөө 1 сая шувуу болгон, 25 сая ам.долларын төсөл болгоод бууруулсан. Бид Хас банкнаас 2 сая ам.долларын зээл авсан байсан, Германы банкнаас авсан зээл хүүтэйгээ нийлээд 13.5 сая ам.доллар болсон байсан. Тиймээс төслөө бичихдээ 13.5 сая долларын зээлийг зээлийг дахин санхүүжүүлэх. Өөрөөр хэлбэл, 25 сая ам.долларыг авснаар Монгол Улс дотоодын хэрэгцээгээ хангачихна, экспорт гаргана гээд төслөө өгсөн. Манай барьцаа ч зээлийн хэмжээнд таарч байсан. Хөгжлийн банкны ТУЗ-ийн хурал болж, манай компанийг дуудаад барьцаагаа нэм, эсвэл барьцаанд чинь тааруулаад 21 сая амдолларын зээл олгоё гэсэн. Монгол мөнгөөр 50 орчим тэрбум төгрөгийн зээл олгоно, барьцаанд 75 орчим тэрбум төгрөгийн барьцаа тавина гэсэн үг. Энэ нь 13.5 сая ам доллараар бүх зээлээ хаана, 7.5 сая зээлийг төсөлдөө өгнө гэж тооцоод шувууныхаа тоог 600 мянга болгоё гэж тохироод зээл олгогдохоор болсон. Ингэж журмынхаа дагуу зээл авсан” гэжээ.
Сэтгэгдэл бичих