Ардын хувьсгалын 103 жилийн ойн баяр наадмаас гурав хоногийн өмнө буюу өнөөдөр Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн зарлигаар хийсэн ажил, байгуулсан гавьяагаа салбар салбарын эрхмүүд үнэлүүлж, төрийн дээд одон, медалиар энгэрээ мялаав. Тэднээс спортын салбарынхан өнөөдрийн тод, содон өнгө байлаа. Нэгэн зэрэг дөрвөн Хөдөлмөрийн баатар төрсөн тохиолдол спортын салбарт үгүй. Спорт битгий хэл бусад салбарт ч ийм зүйл тохиолдол бичигдээгүй. Тэгвэл өнөөдөр Монголын спортын салбараас дөрвөн Хөдөлмөрийн баатар төрсөн нь содон үзэгдэл байлаа. Тэд бүгд салбартаа хийсэн, бүтээсэн ажилтай, гавьяатай эрхмүүд. Түүнчлэн гавьяатууд ч нэг биш нэжгээдээр нэмэгдэж спортын салбарт өнөөдөр шагналын хур биш бүр “аадар” буух нь тэр.
Ш.Даваахүү
Завхан аймгийн Тосонцэнгэл сумын харьяат Монгол Улсын дархан мэргэн, гавьяат тамирчин Ш.Даваахүү өнөөдрөөс “Хөдөлмөрийн баатар” хэмээн цоллуулах нь. Тэртээ 1989 оноос хойш монгол сурын алтан шар зурхайд харваж буй тэрбээр улсын наадамдаа тав түрүүлсэн нэгэн. Ингэхдээ 1995 оны улсын баяр наадамд түрүүлэхдээ 40 сумаас 40 оносон гайхамшигт амжилтыг тогтоосон билээ. Түүний энэхүү амжилтыг өнөөдрийг хүртэл хэн ч эвдэж чадаагүй яваа юм. Эрийн гурван наадмын нэг төрөл болсон үндэсний сураар өөрөө үнэмлэхүй амжилт тогтоогоод зогсохгүй бэлтгэсэн шавь нар нь хэдэн зуугаараа тоологдоно. Ш.Даваахүү мэргэн үндэсний сурын спортоос төрөн гарсан хоёр дахь Хөдөлмөрийн баатар юм. Түүнээс өмнө дархан мэргэн А.Цэвээн энэхүү шагналыг хүртэж, харваачдын замыг нээсэн бол араасаа дахин нэг баатар дагууллаа.
Г.Өсөхбаяр
Түүнчлэн Архангай аймгийн Батцэнгэл сумын харьяат дархан аварга Г.Өсөхбаяр Хөдөлмөрийн баатар боллоо. Тэрбээр үндэсний бөхөөс төрж буй зургаа дахь Хөдөлмөрийн баатар болж байгаа нь энэ. Түүнээс өмнө 1992 онд Х.Баянмөнх, 1994 онд Ж.Мөнхбат, 1998 онд Б.Бат-Эрдэнэ, 1999 онд Д.Дамдин, 2006 онд Д.Цэрэнтогтох нар Хөдөлмөрийн баатар болсон билээ. Түүний хувьд үндэсний их баяр наадмын бөхийн барилдаанд 2002, 2003, 2005, 2009 онд түрүүлж, нэг үзүүрлэн, 14 удаа шөвгөрсөн байдаг. Түүнчлэн чөлөөт бөхийн Азийн аварга шалгаруулах тэмцээнээс алт, мөнгө, Азийн наадмаас хүрэл, Афины олимпод оролцож байсан нэгэн. Г.Өсөхбаяр аварга бол монгол эрийн гурван наадмын нэг төрөл болох үндэсний бөхийн том төлөөлөл гэдгийг бөх сонирхогчид андахгүй биз.
Д.Онон
Төв аймгийн Сэргэлэн сумын харьяат Монгол Улсын Тод манлай уяач Д.Онон Ерөнхийлөгчийн зарлигаар Хөдөлмөрийн баатар цол хүртлээ. Тэр уяачдаас Хөдөлмөрийн баатар цол хүртсэн хоёр дахь эрхэм юм. Түүнээс өмнө 2013 онд Тод манлай уяач Д.Даваахүү Монгол Улсын Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдоржийн зарлигаар энэхүү алдар цолонд хүрч байсан юм. Д.Онон манлайгийн алдарт хүрэн халзан, аварга хээр гээд олонд цуутай хүлгүүдийг нь хурдан морь сонирхогчид андахгүй.
Ч.Дамдиншарав
Хожуу ч гэсэн хүртэх ёстойгоо хүртэж буй буурал бол Өвөрхангай аймгийн Гучин-Ус сумын харьяат Ардын багш Ч.Дамдиншарав юм. Монголчууд 1964 оноос хойш өвөл, зуны олимпод оролцож эхэлсэн түүхтэй бөгөөд Монголын баг тамирчдын хамгийн медалийг авчирсан гавьяа түүнийх билээ. Чөлөөт төдийгүй үндэсний бөхийн спортод олон зуун шавь бэлтгэж, спортын хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулсан алдар бөх, нэрт сурган хүмүүжүүлэгч Ч.Дамдиншарав өнөөдөр Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн зарлигаар Хөдөлмөрийн баатар цол хүртсэн нь яах аргагүй нүдээ олсон шагнал байлаа. Төрсөн дүү Хөдөлмөрийн баатар Ч.Насантогтохынхоо араас энэхүү нэр хүндтэй шагналыг хүртсэн түүний амжилт, гавьяаг дурдах нь илүүц биз. Учир нь, Монголын спорт сонирхогчид үүнийг дэндүү сайн мэднэ. Тэр өнөөдөр ч үндэсний бөх, чөлөөт бөхийн спортод хувь нэмэр оруулсаар, залуу үеийнхэндээ арга барил, туршлагаасаа хуваалцсаар яваа юм. Ийнхүү Чимидбазар гэх хүний гэр бүлээс хоёр Хөдөлмөрийн баатар төрсөн нь бас л содон үйл явдал билээ.
Мөн мэргэжлийн сүмогийн 68 дахь их аварга Асашёорюү Д.Дагвадорж, улсын аварга Д.Сумъяабазар, улчин начин Д.Сэржбүдээ нарын аав гавьяат тээвэрчин, XX зууны манлай заан Д.Долгорсүрэн 78 насандаа Сүхбаатарын одон энгэртээ зүүлээ. Түүний хувьд улсын наадамд 11 удаа шөвгөрсөн бөгөөд 1968 онд улсын начин, 1976 онд заан цол хүртсэн юм.
Түүнчлэн энэ салбараас өнөөдөр чөлөөт бөх, жюү жицү, паурлифтинг, волейбол гэх мэт спортын төрөлд гавьяатууд болон Хөдөлмөрийн гавьяаны улаан тугийн одон, Алтан гадас, Хөдөлмөрийн хүндэт медалиар энгэрээ мялаажээ.
Сэтгэгдэл бичих