Д.Баярхүү: Монголчуудын ойлгомжгүй нь харин ч ойлгомжтой!


11-р сарын 1
10 цаг 05 минут


        -Сайхан сэтгэлийн оройгүй тэнэглэл гэх үү?

-Сайхан сэтгэлийн зэрлэгшил гэх үү?

Юу бичих гээд этгээд үл ойлгогдох гарчиг сонгов? Олон жил бодож явдагаа л бичье. Бичсээр ч ирсэн. Гэхдээ миний энэ удаагийн нийтлэлийг жиргээ хөгжөөж өглөө гэдгийг хүлээн зөвшөөрнө. Монголчууд, монгол хүн нэг л болж бүтэхгүй байна гэсэн нийтлэлээ жиргээнээс сэдэвлэж зурагжуулж байгаад (2024.10.11) уншигчдад хүргэсэн дээ. Түүний үргэлжлэл гээд авчихаарай.

Монгол Улс 34 жилийн турш шилжилт хийхдээ эцсийг нь үздэггүй, бүр 2050 он руу өртөөлүүлчихсэн. Уг нь өнгөрсөн 34 жилд цоо шинээр мэндлээд төгс төгөлдөр хөгжчихдөг хугацаа нас шүү дээ. Ядуурал гэдэг им тамга нь арилашгүй тогтчихсон, 30%-ийн наана цаана л яваад байдаг.

Улс төрчид нь мянга удирдаад ядуурлыг арилгаж чадахгүй, гараа өргөн бууж өгөхийн босгон дээр дэнжигнэдэг. Нэгэнтээ ядууралтай учраас түүн дээр суурилсан нийгэм-улс төр-сэтгэл зүй-эрх зүйн олон талын харилцаа үүсчихдэг, төр-засаг нь түүнтэйгээ үзэлцэж зууралдсаар нэгэн сонгуулийг өнгөрөөгөөд дараагийн сонгуулиар нөгөө нэг тамтай ажилтайгаа үргэлжлүүлэн зууралддаг. Монголчууд (монгол хүн!) хийх бүтээх үйлсийнхээ хажуугаар айл болгон, хувь хүн болгон өөртөө ямар нэгэн зовлон бүтээгээд, түүнтэйгээ байлдсаар нэгэн насыг бардаг. Баячууд олигархиуд нь өөртөө, гэр бүлдээ зовлон худалдаад авчихдаг, дараа нь тэр зовлонгоо нимгэлэхийн тулд дэргэдээ нэг нэг хуульч, лам тэжээчихдэг, ийм л цикл нийгэмд явах аж. Үнэн үү? Бас л жиргээнээс зурагжуулъя. Номын садан хоёр нөхрийн жиргээний мэргэн үгс.

Баабар:–Монголчууд нийтээрээ бүхий л түүхэндээ өнөөгийнх шиг элбэг хангалуун амьдарч үзээгүй. Гэвч монголчууд нийтээрээ бүхий л түүхэндээ өнөөгийнх шиг гомдолтой, хийрхэлтэй, голонгуй, гутрангуй амьдарч үзээгүй! Яг л хэлчихлээ. Үнэн үү? Би нэмье. Гомдолтой, хийрхэлтэй, голонгуй, гутрангуй, тэгсэн мөртлөө өвчний үүр болтлоо идэж уугаад хоолны хордлого болоод. Адгийн хулгай болох эх орноо тонох өрсөлдөөнд ханцуй шамлаастай. Ойлгомжтой ба ойлгомжгүй нь яг хоршиж байна. Амьдралаа сайжруулаад баахан автомашин хувьдаа авчихсан, төр нь өөгшүүлээд дэмжчихсэн, олон үеэрээ өлөн зэлмүүн өлөв долов явсны харгайгаар машин авч ханадаггүй, улам л даварсаар нэг мэдэхдээ нийслэлээ, хотоо түгжрэлийн там болгочихсон. Бас л ойлгомжтой (машин авч унах гэгээн сайхан хүсэл, гэр бүлээрээ үр хүүхэдтэйгээ тэр машин дотроо жаргая!) ба ойлгомжгүй (нийслэлд нь 10 дахин цөөн машин явах давчуу нарийхан замтай, тиймээс түгжрэлд нөгөө жаргалтай амьдралынх нь ихэнхи цаг яваад өгдөг!) нь зэрэг хоршиж байна. Нэг үгээр “Сайхан сэтгэлийн оройгүй тэнэглэл” нь монгол хүний өдөр тутмын амьдрал, алхах гишгэх тоолонд нь харагдаж байна. “Сайхан сэтгэлийн оройгүй тэнэглэл” нь зам дээрээ харагдаж байна. Өөрөөр юу гэх юм бэ? Тэнэглэл нь зэрлэгшил болоход тун ойрхон байна.

Монгол хүн 100 гаруй жилийн өмнө гадаадын аялагчдын нүдэнд (оросын голдуу) өртөж тэмдэглэгдэж байсан тэр чанараа 100 жил өнгөрчихөөд байхад гээдэггүй ээ. Сайд дарга, гишүүн, олигархи л болохгүй бол нийтээрээ шахуу арчаагүй амьдардаг. Арчаагүй амьдралынхаа буруутнаар хэн нэгнийг, бүр гадаад улсыг тодруулчихсан, тэр буруутгал дээрээ таашаал аваад харааж зүхээд стрессээ тайлчихдаг. Ертөнцийн бүх үзэгдэл, тэр ч бүү хэл өөрийнх нь амьдралын алтан мөч бүхэн үнэ цэнэтэй гэдгийг огт мэдэрдэггүй. Иймд өдөр судрыг аргацааж өнгөрөөдөг. Сайд дарга, гишүүн, олигархи л болохгүй бол ертөнц сөнөж байсан ч падгүй гээд өөрийгөө бүрэн чөлөөлчихсөн. “Эрх мэдэл, мөнгө хүнийг өөрийгөө танихгүй болтол өөрчилдөг” гэсэн мухар сүсэгтэй, тэгж өөрчлөгдсөнийг нь атаархлаараа үзэн ядчихна.

Таны амьд яваагийн зорилго юув гээд асуучихвал “мөнгө” энэ тэр гээд цаашаа нэг их мэргэн үг гарахгүй байх. Тэгэхдээ чин санаа зорилго нь бол хэл үггүй идэж уугаад, бааж шээгээд, нойр бүтэн хоноод, гар утсаа маажаад зогсож байх нь амьд яваагийн зорилго нь мөн шүү дээ, сайд дарга, гишүүн, олигархи л болохгүй бол шүү!

Жиргээнээс. Нөгөө л ойлгомжгүй нь ойлгомжтой гэдгээ нотлохоор сэтгэгдлүүд. Монгол хүний ажлын соёлыг л заагаад байна:– Булганд амьдарч байгаа канад айл, зөгий үржүүлдэг Томоко, ногоо тарьдаг солонгос эр зэргээс би ингэж дүгнэв. Монголд хөдөлмөрлөж чадвал хаана ч сайхан амьдарч болох нээ гэж; – Бид чинь бэлэн хоол, эсвэл залилж хурдан мөнгө олох арга л бодохоос хөдөлмөрлөөд мөнгө олоод сайхан амьдарна гэж бодохыг хүсдэггүй хүмүүс. Соц нийгэм бидний ахмад үеийг ажилгүй сургасны дээр улс төрд байсан хүмүүс хэрхэн залилж амьдрахыг энэ 30 жил үеийн үед өвлүүлсэн; – Бие биенийхээ бөгсийг ухаад л, хэн нэгэнд худалдагдаад л, өлөв долов хийгээд явсаар байгаа бид юунд хүрхэв зайлуул. Сэтгэлгээний хувьсгал хийж хууль хүчний байгууллагууд жинхэнэ утгаараа ажиллаж эхэлсэн цагт бид хөгжих байх; – Монголчуудад бизнесийн ойлголт байхгүй байна. Юм хийсэн ч өрхийн аж ахуйгаас хэтэрж сэтгэхгүй гэжээ. Дээр нь Л.Энх-Амгалан сайдын УИХ-д хэлсэн урмыг үгсийг шүүрээд авчихмаар санагдлаа. Хөдөлмөрийн бүрэн чадвартай нөхдөд хүнсний талон өгч байж болохгүй ээ нөхөд өө, хөдөлмөрлөх чадвартай байж хүнсний талоноор амьдардаг байж болохгүй ээ гээд хөдөөгийн 100 орчим сум хүнсний талоноос татгалзлаа. Ингэж татгалзсан сумдад ЖДҮ хөгжүүлэх зээл олгоноо, ажлын байрыг дэмжинээ гэв.

Жиргээнээс бас нэгэн мэргэн үгсийг эшлэе:–Соцализмын үед хайран сайхан оюутан насаа коммунизмын онол уншиж өнгөрүүлсэндээ харамсдаг. Хувьдаа малгүй, машингүй, уран, алт, зэс, мал махаа Орос руу вагон вагоноор гаргаад өөрсдөө гэдэс толгойндоо оочирлож боолын амьдралаар амьдарч байснаа амархан мартах дуракууд байх юм аа гэжээ.

Яг л хэлж. Социализм сайхан байсан гэдэгчүүдээс асууя. Өнөөгийнх шиг элбэг хангалуун амьдарч байсан уу гэж? Бүх юм гачлантай, хомсдолтой. Орос дэлгүүрийн пропуск гэж тэнгэрийн умдаг атгахтай адил. Жилийн 4 улиралд нийслэл нь мах сүүний хомсдолтой. Хавтгай тэгшхэн нэг хэмийн цалин ба орлоготой. Одоо баян ядуугийн ялгарал нь хэрээс хэтэрчихсэн тул атаархал нь буцлаад бургилаад гараад ирсэн болохоос биш социализм нь тэгшхэн хомс нийгэм байсны хүчинд атаархлаа дарж байсан шиг байгаа юм. Нам, эвлэл, үйлдвэрчин, пионерын байгууллага, дээр нь НАХЯ оролцоод маш том хяналтын сүлжээ байсны хүчинд ажилгүйдэл гайгүй байсан байх. Тэрхүү хяналтын сүлжээг ардчилал тас цохиод амьдрах, амьдралаа өөрөө хүссэнээрээ зохиох өргөн эрх олгочихсон чинь ажилгүй арчаагүй нь дэндээд ядуурчихсан дүр зураг л надад харагддаг. Өөрөөр юу гэх юм? Социализмын материал-техникийн бааз байгуулаад мандуулж явсан ард түмэн ардчиллын буянаар капитализмд биш, ихэнхи нь буцаж ухраад феодализм руу орчихсон. Бат-Үүл янзтай гоё бичжээ.

Манай хөгжилд юу саад болж байгаа вэ? Зөвлөлтийн коммунистууд монголчуудын үндэсний үзлийг 70 жил бяц дарж байв. Ингэж дарагдсан үндэсний үзэл нь 90 онд чөлөөлөгдөхдөө галзуурал маягтай юм болж хувирсан. Уул тахиж хар сүлд хийсгэсэн мухар сүсэг, дэлхийг занаж зүхсэн баатруудын бүжигтэй наадам, этник урлагтай холилдож заваарсан төрийн ёслол. Гандан руу хуйлран гүйж байгаа экс коммунистууд, бизнесээ лам багшид даатгах луйварчид гээд бөөн гажиг.

Ер нь коммунист суртал,үндсэрхэг үзэл хоёр нийлж урвалд орж хийрхэл болохоороо рациональ байдлыг коллапс сүйрэл болгодог аж! Уул уурхай дээрээ л найрлаж байна даа. Тэргүй бол яана? Ядахдаа улстөрчид гэж нуль демагогууд!

Социализмаа эргэж санаашран мөрөөдөөд, өнөөгийн Оросоос СССР-ийг хайгаад, Цэдэнбал-Брежневийн тостой цаг үе мөдгүй гэж сүсэглэдэг хижээл ахмад насны монголчууддаа, Хятадад жинхэнэ социализм байна хэмээн битүүхэн горьддог нөхөддөө учирлаж хэлэхэд “Та бол эх орон ч хүн биш. Та зүгээр л Oрос, Хятад хоёрт хэрэгтэй тэнэг монгол хүн!” гэчихье, бүү гомдоорой. Энэ улсад төрж өсөөд одоо хижээл нас руугаа явж байгаа жирийн иргэний өчил үгс гээд авчих. Би хатуу хэллээ. Гэхдээ яалт ч үгүй үнэн.

 

                                                                                                                              Д.Баярхүү

Эх сурвалж: sonin.mn


АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд analiz.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. Манай сайт ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан бөгөөд мөн IP хаяг ил гарсан тул Та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл бичих





Шинэ мэдээ

Д.Мөнх-Эрдэнийг ЗГХЭГ-ын Тэргүүн дэд даргын үүрэг гүйцэтгэгчээр томилов6 сар 18. 20:40Төр өөрөө бүсээ чангалах “ХЭМНЭЛТИЙН ТОДОТГОЛ”-ыг Засгийн газар хэлэлцэж эхэллээ6 сар 18. 20:31Засгийн газрын гишүүдийг томилж, Засгийн газрын гишүүд Улсын Их Хуралд тангараг өргөв6 сар 18. 8:13Д.Амарбаясгалан: ДЦС-3-ыг өвлөөс өмнө хэвийн байдалд шилжүүлэх, шаардлагатай бол ҮАБЗ-д асуудлаа яаралтай танилцуулах ёстой6 сар 18. 1:20Х.Нямбаатар: Багшийн дээдийн нүхэн гарцыг хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд ээлтэй байдлаар иж бүрэн шинэчилнэ6 сар 17. 21:05“Улаанбаатар Америк" сургуулийн зүүн талд шинээр явган хүний зам барина6 сар 17. 21:04Х.Нямбаатар: Монополын эсрэг газраас Сэлбэ хотын ТЭЗҮ, худалдан авах ажиллагааг нийцэлтэй гэж дүгнэсэн6 сар 17. 21:03Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид Засгийн газрын гишүүдийг танилцууллаа6 сар 17. 21:00Х.Нямбаатар: ТЭЦ-5 дулааны цахилгаан станцын тендерийг долоодугаар сард нээнэ6 сар 17. 15:29Энэ жилээс нийслэлийн өдөр, даншиг наадмыг хамт зохион байгуулна6 сар 17. 14:30МАН-ын Удирдах зөвлөл хуралдаж, Засгийн газрын бүрэлдэхүүний 40 хувьд өөрчлөлт оруулж, зарим сайд нарыг улираах нь зүйтэй гэж үзжээ6 сар 17. 14:24Сонгинохайрхан дүүргийн 42 дугаар хорооны цогцолбор барилга ашиглалтад орлоо6 сар 17. 11:24Толгойтын замыг Ард Аюушийн өргөн чөлөөтэй холбох авто замын хөдөлгөөнийг есдүгээр сард нээнэ6 сар 17. 11:22Ерөнхий сайд Г.Занданшатарт Азийн Шатрын холбооны ерөнхийлөгч баяр хүргэж, захидал илгээжээ6 сар 17. 11:192025 оны эхний таван сарын байдлаар нийтийн тээврийн орлого 22 тэрбум төгрөг, зорчилтын тоо 68.4 сая болж өслөө6 сар 17. 10:38Б.Ганхайч ДАШТ-ээс хүрэл медаль хүртлээ6 сар 17. 10:34Яармагийн гүүрний зүүн талаас Д.Сүхбаатарын талбай хүртэлх 7 км явган хүний замыг шинэчилж байна6 сар 17. 10:13УБЦТС: Өнөөдөр хийгдэх засварын хуваарь6 сар 17. 8:36Цаг агаар: Улаанбаатарт өдөртөө 23 хэм дулаан, дуу цахилгаантай аадар бороо орно6 сар 17. 8:34АТГ-ын дарга З.Дашдаваа! Л.Оюун-Эрдэнийн орлогыг нотлуулж чадахгүй бол огцроорой6 сар 16. 18:39Нийслэлийн гурван дүүрэгт дахин төлөвлөлтийн төсөл хэрэгжүүлэх ААН-үүд шалгарч, батламжаа гардан авлаа6 сар 16. 17:22Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисыг улсын хилээр нэвтрүүлсэн хэргийг шүүхэд шилжүүллээ6 сар 16. 17:18Зайсангийн шинэ гүүрний авто замын хөдөлгөөнийг зургаадугаар сарын 30-нд нээнэ6 сар 16. 17:15WIKILEAKS Х.Тэмүүжинг АНУ-ын ЭСЯ-нд “Хов яригч”-аар нэрлэж байсан бол THE TIMES-ийн нийтлэлийн захиалагч нь Х.Баттулга уу, Л.Оюун-Эрдэнэ үү6 сар 16. 17:08Байгалийн чулуугаар шинэчилсэн авто замын хашлага 20-50 жилийн насжилттай6 сар 16. 17:04Б.Батцэцэг: The Times-т эш татсан эх сурвалжууд нь эрх мэдлээ алдсан этгээдүүд байхыг үгүйсгэхгүй6 сар 16. 15:38Энэ сарын 18-нд хууль зүйн зөвлөгөө үнэ төлбөргүй өгнө6 сар 16. 15:26Эрүүгийн 894 хэрэгт мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулав6 сар 16. 14:43АН: Шинэ Засгийн газрыг байгуулахдаа яам болон сайд нарыг тоог 50 хувиар бууруулах шаардлагатай6 сар 16. 14:41Нисгэгчгүй нисэх төхөөрөмж болох дрон технологийг хөгжүүлэх боломжийн талаар хэлэлцлээ6 сар 16. 11:58
Эхлэл  Редакцын бодлого  Холбоо барих
ANALIZ.MN © 2025 он. Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан.