Тэгш эрх, шударгаар шүүлгэх эрх, хүүхэд хамгаалал, хүний эрхийн хамгаалагч сэдвээр хичээл заав


12-р сарын 8
17 цаг 44 минут

      Эрх чөлөөт нийгмийн үнэ цэн, хүний эрхийн талаарх мэдлэгийг түгээх, залуусыг хүний эрхийн хамгаалагч болгоход дэмжлэг үзүүлэх зорилготой “Бидний эрх, бидний оролцоо” сургалт (2024.12.08) Төрийн ордонд хоёр дахь өдрөө үргэлжилж байна.

Сургалтын эхэнд, Монгол Улсын Хүний эрхийн Үндэсний Комисс (ХЭҮК)-ын дарга, хууль зүйн доктор, дэд профессор Д.Сүнжид “Тэгш эрх” сэдвээр хичээл заалаа. 

Тэрбээр, тэгш эрхийн хандлагыг мэдрэх, ялгаварлан гадуурхагдахгүй байх, Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглал батлах шалтгаан нөхцөл, үүнтэй холбоотой олон улсын баримт бичиг, хүний эрхийн суурь зарчмууд, эрх тэгш байдал, тэгш эрхийн зарчмын хууль зүйн агуулга, тэгш эрхийн зарчмын нарийвчилсан заалт ялгаварлан гадуурхалтын бүх хэлбэрийг хорилгох талаар хөндөж, оюутан залууст дэлгэрэнгүй танилцууллаа.

12 дугаар сарын 10-ны өдрийг олон улсын хүний эрхийн өдөр болгосон учир шалтгааны талаар тэрбээр, 1948 онд  50 сая хүний амь нас үрэгдсэн дэлхийн II дайны түүхээс хүн төрөлхтөн ухаарал, сургамж авч, 50 улс орон хамтын үнэт зүйлүүдийг бүтээе хэмээн “Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглалыг” баталсан байдаг. Үүний оршилд “Хүн бүрд өрлөг сэтгэл заяасны учир бид бие биедээ ахан дүүсийн ёсоор хандъя” хэмээсэн нь ухамсартай хүн гэдэг нинжин сэтгэлтэй, бусдыг хүндэтгэх, зэрэгцэн орших эв найртай байж чадахуйц хэмжээнд байх ёстой  гэдгийг л хэлсэн хэрэг гээд хүний эрхийн суурь зургаан зарчмыг танилцуулсан.

Мөн тэрбээр, хууль тогтоох, хууль хэрэгжүүлэхэд тэгш байдлын зарчмыг хангахыг бид сануулж байх ёстой. Тэгш байна гэдгийг бид 50, 50 граммаар жинлэх тухай ойлголт биш, харин тус тусад нь хэрэгцээ шаардлага, дэмжлэгийг үзүүлэх тухай асуудал.  Энэ асуудал хууль тогтоогчид, хууль хэрэгжүүлэгч гүйцэтгэх эрх мэдлийнхэн, шүүх зэрэг бүгдэд хамаатай ойлголт. Учир нь тэгш эрхийн цаана, нас, хүйс, амьдарч байгаа газар, эрхэлж буй ажил гээд ялгаатай асуудал олон бий. Тэр ялгаатай хүмүүст бид боломжийг нь адилтгаж өгөх ёстой. Хүн бүрийн гарааны нөхцөл адилгүй гэдгийг төр бодож үзээд тэрхүү хамгаалалтыг хууль шийдвэртээ тусгаад хэрэгжүүлэх ёстой. Тухайлбал, бүх нийтийн ерөнхий боловсролыг үнэ төлбөргүй олгоно гэж хуульд заасан. Энэ зарчмын цаана нийслэл, дүүрэг, аймаг сумын бүх хүүхдэд адилхан стандарт байх ёстой. Үүн дээр нэмээд сургуулийн орчин нөхцөл, эцэг эх, хүүхдийн асуудал ижил гарааны нөхцөлтэй байхад төр анхаарч стандартын боловсролыг бүх хүүхдэд олгох ёстой хэмээн тайлбарлаж байлаа.

Дараа нь Монгол Улсын Дээд шүүхийн шүүгч, хууль зүйн доктор Ц.Цогт “Шударгаар шүүлгэх эрх”-ийн талаар хичээл заалаа. Тэрбээр энэ хичээлээр шүүх, маргаан таслах байгууллагын өмнө тэгш байх эрх, эрх бүхий, бие даасан, төвийг сахисан шүүхээр шударгаар, нээлттэй шүүлгэх эрхийн агуулгыг хөндсөн юм. Шүүх болон маргаан таслах байгууллагын өмнө эрх тэгш байна гэж юуг хэлж байгаа юм бэ гэдэг агуулгыг сургалтад оролцогчдод тайлбарлахдаа, томоохон компанитай хэн нэгэн маргах боллоо гэхэд зөрүүтэй байдал үүсэж болзошгүй. Тухайн компани хамгийн сайн хуулийн фирмүүдийг хөлслөөд авсан байхад эсрэг тал нь  хууль зүйн туслалцаа авах чадваргүй байх жишээтэй.  Энэ нь харагдах байдлаасаа тэгш бусын зөрүүтэй мэт. Харин энэ байдлыг тэгшитгэх оролдлогыг Үндсэн хууль болон бусад хуулиараа Монгол Улс зохицуулсан байна. Бид шүүх, маргаан таслах байгууллагын өмнө эрх тэгшийн талаарх асуудал ярихад эхлээд шүүхэд хандах эрх нь бодитой, нээлттэй боломжтой байх ёстойг ойлгох хэрэгтэй хэмээгээд энэ талаарх кейсийг танилцуулж байлаа.

Мөн тэрбээр, шүүхэд хүний эрхийн зөрчлийг хүлээж авч шалгаж хэрэг бүрдүүлдэг. Таны шүүхэд хандах эрх чөлөө, бодит байдлаар хүршгүй, хэцүү зүйл биш гэдгийг онцолж байсан юм. Шүүх нь тал засдаггүй, тал хардаггүй буюу төвийг сахисан байх нь хоёр шаардлагаас бүрддэг. Юун түрүүнд, шүүгчийн шийдвэр өөрийнх нь хувийн урьдчилж тогтсон үзэл хандлага болон хэлбийлтэд автахгүй байх төдийгүй шүүгч өөрийн шийдвэрлэх гэж буй тодорхой хэргийн талаар урьдчилан тогтсон үзэл бодолтой байх, эсхүл нэг талыг дордуулахуйц байдлаар нөгөө талын сонирхлыг зүй бусаар дэмжсэн үйлдэл хийх ёсгүй. Хоёрдугаарт, маргаан таслах байгууллага нь жирийн иргэд, ажиглагчдад төвийг сахиж буй нь харагдаж, мэдрэгдэх ёстой хэмээн төвийг сахисан шүүхээр шударгаар, нээлттэй шүүлгэх эрхийн агуулгыг хөндсөн юм.

Сургалт “Энхийг цогцлоох хүрээлэн”-гийн захирал Б.Болорсайханы “Хүүхдийн эрх: хүүхэд хамгааллын асуудал” сэдвээр үргэлжилсэн. Тэрбээр оролцогчдод тухайн нийгэмд танд өсөн дэвжих боломж байгаа юу эсвэл хавчиж гадуурхагдаж байна уу гэдгийг харах талаарх интерсекцийн хүрд болон хүүхдийн эрх хангагдаж байгаа эсэхийг тусгайлсан аргаар үзэх шалгуурын талаар тайлбарлан таниулахын зэрэгцээ хүүхдийн эрхэд суурилсан хандлага, хүүхдийн эрхийн талаарх олон улсын байгуулагын тунхаглал, баримт бичиг, ялгаварлан гадуурхахыг хориглосон хэм хэмжээ зэрэг агуулгыг хөндөж байлаа.

Түүнчлэн Б.Болорсайхан өнөөдрийн сургалтын ач холбогдол нь хүний эрхийн талаарх ойлголт мэдээллийг авч, түүнийхээ мөрөөр ямар арга хэмжээ авахыг шаарддаг болбол хүний эрхэд суурилсан бодит хандлага илэрч байгаа хэрэг гэдгийг онцолж байсан.

Мөн дэлхий нийтэд XII зууныг хүртэл хандивт суурилсан хандлага хүчтэй байсан бол  үүнээc хойш төрийн зүгээс олон хүн жаргаж байвал цөөн хүн зовох нь байх асуудал хандлага нийгэмд давамгайлж, улмаар 1990-ээд оноос эрхэд суурилсан хандлага гарч ирсэн хэмээгээд энэ талаарх кейсийг ярьж оюутнуутан залуустай санал солилцож, тайлбарлаж байлаа.

Тэрбээр сэдвийн хүрээнд хүүхэд томчуудаас хамааралтай байгаа энэ үед ямарваа нэгэн шийдвэр гаргахдаа хүүхдэд үр нөлөөтэй, эерэгээр туссан байх ёстой гэдгийг ямагт санаж явах ёстой гэдгийг онцлон дурдсан.

Дараа нь нь Хүний эрхийн Үндэсний Комиссын гишүүн С.Дондов “Хүний эрх хамгаалагчийг хамгаалах нь” сэдвээр хичээл заалаа. Хичээлийн агуулга нь хүний эрхийг хамгаалагч болон хүний эрхийг хамгаалах олон улсын тогтолцоо, бүтэц зохион байгуулалт, тусгай журам, баримт бичиг, хууль тогтоомж хүний эрхийг хамгаалдаг тогтолцоотой улс орнуудын талаар болон хүний эрх хамгаалагчдын зөрчигдөж буй эрхийн асуудал, Монгол Улсын хүний эрх хамгаалагчийг хамгаалах механизмын талаар дэлгэрэнгүй танилцуулахад чиглэж байлаа.

Тэрбээр энэ үеэр хүний эрх хамгаалагчийн амь нас, бие махбодод халдах, заналхийлэх, нэр төр, алдар хүндэд халдах, сэтгэл санааны дарамт үзүүлэх, бэлгийн дарамт, хүчирхийлэлд өртөх, цахим хэлбэрээр халдлагад өртөх, мэдээлэл авах боломжийг хязгаарлах, мэдээлэл өгөхөөс татгалзах, үйл ажиллагааг нь үгүйсгэх, үл ойшоох, төвөгшөөх,төрийн байгууллагын зүгээс хүнд суртал гаргах, ялгаварлах, шударга бус хандах, цалин, нийгмийн халамжийг хязгаарлах, үзэл бодлоо илэрхийлэхийг хязгаарлах зэргээр эрхийг нь зөрчсөөр байгааг онцлон тэмдэглэв. Мөн хүний эрхийг хамгаалах нь албан тушаал биш үйлдэл гэдгийг онцлоод энэ үйлдэл нь хүчирхийллийн бус аргаар буюу тайван замаар хийгдэж байж сая хүний эрх хамгаалагч болно гэдгийг залууст тайлбарлалаа.

Мөн УИХ-аас 2021 онд Хүний эрх хамгаалагчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийг баталснаар хүний эрх хамгаалагчийн эрх, үйл ажиллагааг хөхиүлэн дэмжих, тэдний гүйцэтгэх үүргийг хүлээн зөвшөөрөх, хүний эрх хамгаалагчийг хамгаалах механизм бий бүрдснийг дурдаад  хуулийн хэрэгжилтэд Хүний эрхийн Үндэсний Комисс хяналт тавьж буй гэж байлаа.  Хүний эрх хамгаалагчийн эрх зүйн байдлын тухай хууль 14 зүйл заалттайг дурдаад уг хуулийн 9.2-т Цагдаагийн байгууллага хүний эрх хамгаалагчид халдсан халдлагыг таслан зогсоох, түүнийг өөрийнх нь зөвшөөрснөөр, эсвэл аюул эрсдэлийн үнэлгээний дүгнэлтийг үндэслэн Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуульд заасан журмын дагуу хамгаалалтад авна гэснийг танилцуулав.

Сургалт “Технологи ба хүний эрх”, “Хүний эрхийн сургалтыг төлөвлөх заах арга зүй” сэдэвт хичээлээр үргэлжилж байна хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.  



АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд analiz.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. Манай сайт ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан бөгөөд мөн IP хаяг ил гарсан тул Та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл бичих





Шинэ мэдээ

3х3 сагсан бөмбөгийн тамирчид болон дасгалжуулагчид Гавьяат тамирчин цол, медаль хүртээлээ7 сар 3. 0:16Монгол Улсын 2025 оны төсвийн тодотголын төслүүдийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийлээ7 сар 3. 0:12Эрчим хүчний тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн хэлэлцүүлгээс УИХ дахь АН-ын бүлэг завсарлага авлаа7 сар 3. 0:102024 оны нэгдсэн төсвийн гүйцэтгэл, төсвийн тодотголын төслүүдийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийв7 сар 3. 0:07Боловсролын ерөнхий хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ7 сар 3. 0:03Хотын дарга Х.Нямбаатар Монголын 3x3 сагсан бөмбөгийн Үндэсний шигшээ багийн тамирчдад орон сууцны батламж гардууллаа7 сар 3. 0:00Ч.Төгсдэлгэр: Авто зогсоолын хүртээмжийг нэмэгдүүлэхдээ эхний ээлжид оршин суугчдын саналыг авах нь зүйтэй7 сар 2. 23:57У.Өнөрцэцэг: “Саруул” захын хойно гарааш буулгаж, чөлөөлсөн талбайг авто зогсоол, явган хүний зам болгон тохижуулж байна7 сар 2. 23:54Багшийн дээдийн уулзвараас Бөхийн өргөө хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ7 сар 2. 23:52Зайсангийн эцсийн уулзварт Хан-Уул дүүргээс такси үйлчилгээ эрхлэгчдэд зориулан барьсан авто замын арлыг татан буулгана7 сар 2. 23:50“Дээлтэй Монгол” наадам энэ сарын 8-нд болно7 сар 2. 23:47Төсвийн гүйцэтгэл болон Монгол Улсын 2025 оны төсвийн тодотголын төслийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийлээ7 сар 1. 23:382024 оны нэгдсэн төсвийн гүйцэтгэл болон 2025 оны төсвийн тодотголын төслийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийв Улсын Их Хурлын Инновац, цахим бодлогын байнгын хорооны өнөөдрийн (2025.07.01) хуралдаан 16 цаг 52 минутад гишүүдийн 63.6 хувийн ирцтэйгээр эхэлж, гурван асуудал хэлэлцэхээр тогтов. Монгол Улсын 2024 оны нэгдсэн төсвийн гүйцэтгэл, Засгийн газрын 2024 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан болон “Монгол Улсын 2024 оны төсвийн гүйцэтгэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийж, Сангийн сайд Б.Жавхлан танилцуулга хийлээ. Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого ба тусламжийн дүн 2024 онд 29 их наяд 670 тэрбум төгрөг, нийт зарлага ба цэвэр зээлийн дүн 30 их наяд 591 тэрбум төгрөг, нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн нийт тэнцэл 2 их наяд 451 тэрбум төгрөгөөр сайжирч, 920 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай гарсан ба сүүлийн 3 жил дараалан төсвийн алдагдлыг үе шаттайгаар бууруулж ажилласан гэв. Mонгол Улсын нэгдсэн төсвийн гүйцэтгэл, Засгийн газрын санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд тус Байнгын хороонд харьяалагдах Монгол Улсын Тэргүүн шадар сайд бөгөөд Эдийн засаг, хөгжлийн сайд, Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайдын багцын нийт 51 байгууллагын төсвийн гүйцэтгэл, санхүүгийн тайланг нэгтгэн гаргасан байна. Улсын төсвийн гүйцэтгэлээр тус Байнгын хороонд харьяалагдах төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын нийт зарлага болон цэвэр зээлийн дүн 211 тэрбум төгрөгийн гүйцэтгэл гарч, үүнээс урсгал зардалд 148.7 тэрбум төгрөг, хөрөнгийн зардалд 62.5 тэрбум төгрөгийг зарцуулжээ. Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 2024 онд тус Байнгын хороонд харьяалагдах 2 төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн 17 төсөл, арга хэмжээнд 122.5 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг олгож, гүйцэтгэл 53.3 хувьтай гарсан гэв. Үргэлжлүүлэн Байнгын хороонд харьяалагдах төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан, төсвийн гүйцэтгэл болон улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтын үр дүнд хийсэн аудитын дүгнэлтийг Монгол Улсын Ерөнхий аудитор С.Магнайсүрэн танилцуулав. Инновац, цахим бодлогын байнгын хороонд харьяалагдах төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан, төсвийн гүйцэтгэлд хийсэн аудитын талаар тоймлон танилцуулав. Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайдын эрхлэх асуудлын хүрээний байгууллагуудын 2024 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд 14 тайлан нэгтгэгдсэнээс 10 байгууллагын санхүүгийн тайланд дүгнэлт гаргаж, 3 байгууллагыг түүвэрт хамруулжээ. Өргөн нэвтрүүлэг хөгжүүлэх сан тайлант онд гүйцэтгэл гараагүй байна. Аудитаар төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд ‘’Хязгаарлалттай‘’, харьяа 5 байгууллагад “Өөрчлөлтгүй”, 5 байгууллагад ‘’Хязгаарлалттай‘’ дүгнэлт өгчээ. Тэргүүн Шадар сайд бөгөөд Эдийн засаг, хөгжлийн сайдын эрхлэх асуудлын хүрээний байгууллагуудын 2024 оны санхүүгийн тайланд 36 тайлан нэгтгэснээс 16 байгууллагын санхүүгийн тайланд дүгнэлт гаргаж, 19 байгууллагыг түүвэрт хамрууллаа. “Хөгжлийн банк” ХХК-д төрийн аудит дүгнэлт гаргаагүй гэв. Аудитаар төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн санхүүгийн тайлан нэгтгэсэн тайланд ‘’Хязгаарлалттай‘’, харьяа 13 байгууллагад “Өөрчлөлтгүй”, 3 байгууллагад ‘’Хязгаарлалттай‘’ дүгнэлт өгсөн байна. Дээр дурдсан аудитын дүгнэлтээс үндэслэн анхаарал хандуулах дараах асуудлуудыг Ерөнхий аудитор С.Магнайсүрэн танилцууллаа. Төрийн үйлчилгээний e-mongolia цахим үйлчилгээний нэгдсэн порталыг санхүүгийн тайланд бүртгэх, цаашид хөгжүүлэлтийн зардлыг капиталжуулах асуудлыг шийдвэрлэх; Бүх нийтийн үйлчилгээний үүргийн сангаас олгосон санхүүжилт нь татаасны хэлбэрт шилжиж байгаад анхаарч тус сангийн үйл ажиллагаа, хөрөнгийн зарцуулалтад дүн шинжилгээ хийж, сангийн эх үүсвэрийг дэд бүтэц бүтээн байгуулалтад чиглүүлж, улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтын ачааллыг бууруулах асуудлыг анхаарахыг танилцууллаа. Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалт болон Бүх нийтийн үйлчилгээний үүргийн сангийн хөрөнгөөр бэлтгэсэн бусад эргэлтийн хөрөнгө дансанд бүртгэлтэй хөрөнгийг ашиглагч байгууллагад шилжүүлэх талаар үе шаттай арга хэмжээ авч ажиллах; Худалдан авах ажиллагаа болон Шилэн дансны тухай хуулийн хэрэгжилтийг бүрэн хангах болон төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын хэрэгжүүлсэн хөтөлбөр, хөтөлбөрийн үр дүн, чанар, тоон хэмжээг төсвийн гүйцэтгэлтэй уялдуулан хяналт шинжилгээ, үнэлгээ хийж баталгаажуулах шаардлагатай гэв. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын эрхлэх асуудлын хүрээний байгууллагуудад хэрэгжүүлэх дотоод хяналтыг сайжруулах, төрийн аудитын байгууллагаас хүргүүлсэн шийдвэрийн хэрэгжилтийг бүрэн хангуулах үр дүнтэй арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэхэд анхаарах хэрэгтэй байгааг Ерөнхий аудитор хуралдаанд танилцуулсан. Сангийн сайдын илтгэл, аудитын дээрх дүгнэлттэй холбогдуулан гишүүд асуулт асуух, үг хэлэх шаардлагагүй хэмээн үзсэн тус төслүүдийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийж, холбогдох санал, дүгнэлтээ Төсвийн зарлагын хяналтын дэд хороонд хүргүүлэхээр шийдвэрлэв. Дараа нь Монгол Улсын 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Үндэсний баялгийн сангийн 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийлээ. Улсын Их Хурлын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Сангийн сайд Б.Жавхлан төслүүдийн талаар танилцуулсан. Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайдын багцын 2025 оны батлагдсан нийт төсөв 118.4 тэрбум төгрөгөөс 79.6 тэрбум төгрөг болж хөрөнгийн зардлаас 12.4 тэрбум төгрөг, урсгал зардлаас 26.5 тэрбум төгрөг нийт 38.9 тэрбум төгрөг буюу 32.8 хувь буурсан байна. Монгол Улсын хөгжлийн 2026 оны төлөвлөгөөнд туссан төрийн албаны реформын шинэчлэлийн хүрээнд багш, эмчээс бусад төрийн албан хаагчдын орон тоог 9 хувиар бууруулахаар төлөвлөсний дагуу салбарын хэмжээнд нийт 540 орон тоо батлагдсанаас 50 орон тоог бууруулахаар төлөвлөсөн гэлээ. Дараа нь Монгол Улсын 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл нь Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай хуулийн 23 дугаар зүйлд заасан шаардлагыг хангасан гэж дүгнэсэн талаарх аудитын дүгнэлтийг Монгол Улсын Ерөнхий аудитор С.Магнайсүрэн танилцуулсан. Хуулийн төсөлд тус Байнгын хороонд хамаарах төсвийн хоёр ерөнхийлөн захирагчийн төсөвт төвлөрүүлэх орлогыг өмнөх төсвөөс өөрчлөлтгүй, зарлагыг 53.9 тэрбум төгрөгөөр бууруулахаар төлөвлөжээ. Байнгын хорооны хуралдаанаар энэхүү төслийг хэлэлцэн шийдвэрлэхдээ дараах асуудалд анхаарал хандуулахыг Ерөнхий аудитор С.Магнайсүрэн санал болгов. Төрийн албан хаагчдын тоог чиг үүргийн давхардал, ажлын байрны ачаалалд бүрэн шинжилгээ хийлгүйгээр нийгэм, эдийн засгийн нөхцөл байдалтай уялдуулан бүх ТЕЗ нарын орон тоог жигд 9 хувиар бууруулахаар тооцсон нь төрийн үйлчилгээний чанар хүртээмжийг бууруулж болзошгүй. Иймд ТЕЗ-д өөрийн хариуцсан салбартаа чиг үүргийн шинжилгээ, ажлын байрны ба бүтээмжийн үнэлгээг хийсний үндсэн дээр ажлын ачааллыг оновчтой хуваарилах зорилгоор харьяа байгууллагуудын орон тоонд зохицуулалт хийх эрхийг олгохыг анхаарахыг хүсэв. Төсвийн тодотголтой хамт өргөн мэдүүлсэн Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөлд “2025, 2026 оны төсвийн жилд өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгох болон хүндэтгэн үзэх бусад шалтгаанаар чөлөөлөгдсөн орон тоонд нөхөн томилгоо хийхгүй байх, шинээр ажлын чиг үүрэг, албан тушаалын орон тоо бий болгохгүй байх, ажлын байрны ачааллыг нягтруулах зэргээр цалин хөлсний зардлыг хэмнэх” гэж заажээ. Энэ нь чиг үүргийн судалгааг хийсний үндсэн дээр ажлын ачааллыг нягтруулж орон тоогоо зорилтот түвшин хүртэл нэгэнт бууруулсан байгууллагад сул орон тоонд нөхөн томилгоо хийхгүй байх нь тухайн байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулах, үндсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэх боломжгүй нөхцөл байдал үүсгэх эрсдэл байгааг анхаарч үзэхийг дүгнэлтээр санал болгожээ. Төсвийн ерөнхийлөн захирагч нар сул орон тооноос бусад цомхотголд орж буй албан хаагчдад Төрийн албаны тухай хуулийн 62.1.4-т заасны дагуу ажлаас чөлөөлөгдсөний 3 сарын цалинтай тэнцэх хэмжээний нэг удаагийн тэтгэмжийн зардал шаардагдахаар байгааг энэ хуулийн төслийн хэлцүүлгийн явцад гарц шийдэл олох хэрэгтэйг мөн дурдсан. Дээрх саналуудаас гадна төсөвт тодотгол хийх нөхцөл үүссэн тохиолдолд төрийн аудитын байгууллагаас аудитын үйл ажиллагааны үе шатны стандартын дагуу хянаж, дүгнэлт гаргахад цаг хугацааны хувьд хязгаарлагдмал байх тохиолдол байнга гарч байгааг анхааралдаа авч, дүгнэлт гарган Улсын Их Хуралд хүргүүлэх зохистой хугацааг Төсвийн тухай хуульд тусгаж өгөх шаардлагатай байгааг хэллээ. Байнгын хорооны эрхлэх асуудлын хүрээнд Улсын Их Хурлын гишүүн Ч.Номин, Ж.Золжаргал, Т.Мөнхсайхан нар асуулт асууж, ажлын хэсгээс хариулт, тайлбар, мэдээлэл авав. Дараа нь Байнгын хорооны гишүүд төсвийн тодотголтой холбогдуулан зарчмын зөрүүтэй санал гаргах шаардлагагүй хэмээн үзсэн тул холбогдох төслүүдийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг явуулсан талаарх санал, дүгнэлтээ Төсвийн байнгын хороонд хүргүүлэхээр боллоо. Нийслэлийн цахим шилжилтийн төслүүдийн талаарх мэдээллийг нийслэлийн Засаг даргын орлогч Т.Даваадалай танилцуулсан юм. Улаанбаатар хотод 2025 оны байдлаар цахим шилжилтийн нийт 8 төсөл арга хэмжээ хэрэгжиж байгаа аж. Улаанбаатар хотын теле камерын нэгдсэн төв байгуулах, авто замыг бүрэн камержуулах төсөл хөтөлбөрийн хүрээнд нийслэлийн хэмжээнд шинээр байгуулагдсан нэгдсэн төв болон 9 дүүрэгт теле камерын хяналтын дэд төвүүдийг байгуулж, өндөр хурдны интернэтээр холбожээ. Төвийн 6 дүүрэг нь 40 гегабайт, алсын 3 дүүрэг 100 мегабайтын урсгалаар холбогдсон. Төслийн гүйцэтгэл 97 хувьтай байгаа гэв. Нийслэл дэх автозамын 176 уулзварын 150 дээр төсөл хэрэгжсэнээс 145 нь хэвийн ажиллаж байгаа юм байна. Харин цахилгааны болон шилэн кабелийн гэмтлийн улмаас 5 уулзвар дээр ажил үргэлжилж байгаа гэв. Камержуулсан 150 уулзвар дээр замын хөдөлгөөний 10 төрлийн зөрчлийг илрүүлдэг талаар танилцууллаа. Хоёр дахь төсөл буюу нийтийн тээврийн цахим шилжилтийн талаар мэдээлэл хийлээ. Улаанбаатар хотын хэмжээнд нийтийн тээврийн салбарын томоохон цахим шилжилтийг хийж байгаа хэмээн тодотгоод нийтийн тээвэрт зөвхөн картаар зорчих бус, олон улсын болон дотоодын бүхий л банкны картаар зорчих боломжтой болгожээ. Мөн аппликэйшн ашиглаж төлбөр төлөхөөс гадна шаардлагатай мэдээллээ авах боломжийг бүрдүүлсэн гэв. Нийтийн тээврийн парк шинэчлэлтйг хүрээнд хүн тоологч камер, зорчигч, жолоочийн хяналтын камер, жолоочийн зөрчлийн хянах, дотор хяналтын камерууд, бодит цаг хугацаагаар тухайн автобуснуудыг хянах урд, арын хяналтын камер гэх зэрэг 10-12 хяналтын төхөөрөмжөөр тоногложээ. Үргэлжлүүлэн нийслэлийн Засаг даргын орлогч Т.Даваадалай Улаанбаатар дата центр төслийг танилцуулах үеэр төслүүдийн төсөвт өртөг, хугацаа, зардлын тооцоо гэх зэргийг тодруулах шаардлагын хүрээнд мэдээллийг хойшлууллаа. Үүгээр өнөөдрийн хуралдаан өндөрлөсөн юм хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлэв.7 сар 1. 23:33Монгол Улсын 2024 оны төсвийн гүйцэтгэл, 2025 оны төсвийн тодотголын төслүүдийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийж, Байнгын хорооны тогтоолуудыг баталлаа7 сар 1. 23:27Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжлээ7 сар 1. 23:20“Нээлттэй парламент” дадлагажих хөтөлбөрт хамрагдсан оюутнууд батламжаа гардан авлаа7 сар 1. 23:15Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн гишүүнд нэр дэвшигчийн сонсгол боллоо7 сар 1. 23:11Монгол Улсын 2024 оны нэгдсэн төсвийн гүйцэтгэлийг хэлэлцэж, Байнгын хорооны тогтоолын төслийг батлав7 сар 1. 23:05“Сэлбэ хотын бүтээн байгуулалтад олон улсаас босгосон 500 сая ам.долларыг үр ашиггүй хадгалсан” гэдэг үндэслэлгүй” гэв7 сар 1. 23:01Үндэсний их баяр наадмын бэлтгэл 80 хувьтай үргэлжилж байна7 сар 1. 22:57Үндэсний их баяр наадмын худалдаа, үйлчилгээний зөвшөөрлийн хүсэлтийг цахимаар авч эхэллээ7 сар 1. 22:53100 айлын уулзвараас Дарь-Эхийн уулзвар хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ7 сар 1. 22:51“Мишээл Экспо” орчмын явган хүний замын засвар, шинэчлэлийн ажлыг Үндэсний их баяр наадмаас өмнө дуусгана7 сар 1. 22:49Х.Цогцэцэг: Багахангай дүүргийн нэгдүгээр хороонд үерийн байгууламж, цэцэрлэг хэрэгтэй6 сар 30. 22:35“Эхлэл брэнд” ХХК-д 3150 ам.метр газрыг үйлчилгээтэй орон сууц зориулалтаар эзэмшүүлэх гэрчилгээг гардууллаа6 сар 30. 22:32Нархан хотхоноос “Home Plaza” хүртэл 430 метр нийтийн эзэмшлийн зам талбайг чөлөөлж, явган хүний замыг өргөтгөн, стандартад нийцүүлнэ6 сар 30. 22:30Дүнжингарав худалдааны төвийн авто замын урд эгнээг хааж, шинэчилнэ6 сар 30. 22:27Монгол Улсын 2024 оны нэгдсэн төсвийн гүйцэтгэл болон төсвийн тодотголын төслийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийлээ6 сар 30. 22:24Монгол Улсын 2024 оны төсвийн гүйцэтгэл, 2025 оны төсвийн тодотголын төслүүдийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийв6 сар 30. 22:20Төсвийн тодотголын төслийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийж, Харьяатын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжлээ6 сар 30. 22:16
Эхлэл  Редакцын бодлого  Холбоо барих
ANALIZ.MN © 2025 он. Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан.