Засгийн газрын Бүрэн эрхт төлөөлөгч Ж.Батзандан мэдээлэл хийлээ.
Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулиар стратегийн болон үүсмэл орд газруудыг эзэмшиж байгаа аж ахуйн нэгжүүдтэй хэлцэл хийх ЗГ-ын БЭТ-өөр Ж.Батзанданг томилсон билээ. Тэрээр стратегийн болон үүсмэл ордыг хууль бусаар авсан бол хэлцэл хийхгүй, шууд Монголын баялгийг хулгайлж, баяжсан. Үүнийг таслан зогсоох ёстой гэсэн юм.
Тэрээр “Хоёрдугаар сарын 5-нд Засгийн газар уул уурхайн салбарт ялангуяа стратегийн ордуудад үүрлэсэн бузар булайтай тэмц гэж намайг Бүрэн эрхт төлөөлөгчөөр томилсон. Монгол Улс Үндэсний баялгийн санг байгуулсан. Би ажил гардаж авсан бол тултал нь хийдэг хүн.
Монгол Улсад Стратегийн нийт 55 орд байгаа. 2007 онд УИХ-ын 27 дугаар тогтоолоор стратегийн ордын жагсаалтыг баталсан. 16 ордыг стратегийн ордод бүртгэж, 38 ордыг УИХ-аар стратегийн ордод оруул гэдэг шийдвэр гаргасан. Гэсэн ч өнөөдөр стратегийн ордуудыг хулгайлаад, идэж уугаад дуусаж байна. 16 ордын хамгийн сор болсон ордууд дуусаж байна. "Цайрт минерал", "Бороо Гоулд", "Оюу толгой" нөөц нь дуусаж байна. Монголын ард түмнийг 34 жил зальдсан уул уурхайн луйврыг ил зарлаж хэлэхгүй бол ЗГ-ын БЭТ гэж байх хэрэггүй. ЗГ-ын БЭТ бол онцгой нөхцөл байдал үүссэн тохиолдолд томилогддог. Одоо онцгой нөхцөл байдал үүссэн байна.
Стратегийн 9 ордыг хувийн компаниудад 2005-2007 онд шилжүүлсэн хүн Д.Жаргалсайхан. Энэ хүн 1997-2004 онд Ашигт малтмалын газраар ажиллаж байхдаа улсын төсвөөр хайгуул хийсэн стратегийн ордуудыг албан тушаалаа ашиглаад олгосон байна. Энэ хүн өөрөө Цайрт Минералд хувь эзэмшиж байна. Энэ орд Сүхбаатар аймгийн стратегийн орд. Мөн Халзан бүрэгтэй гэж ордыг Жаргалсайхан хувийн компанид олгосон. Гурван стратегийн ордын далд эзний үүргийг гүйцэтгэж байна.
Хулгайч нартай хэлэлцэл хийх үү, хулгайлагдсан ордоо буцааж авах уу гэдэг хоёрхон сонголт байна. Би ЗГ, УИХ-д тодорхой саналуудаа тавина. Монголын төр хулгайч нартай хэлцэл хийх гэж байгаа бол хулгайг дэмжиж байна гэсэн үг. Монгол Улс авлигач бүлэглэлтэй хэлцэл хийх гэж байгаа бол бүлэглэлийн талд урвасан гэсэн үг. Би ҮАБЗ-д энэ бүхнийг удахгүй оруулна. Аль орд нь хуулийн дагуу, аль нь хулгай луйврын замаар очсон бэ гэдгийг ҮАБЗ, Засгийн газар, Хууль зүйн сайд дүгнэлтээ гаргаад өгөх ёстой. Ингэж байж БЭТ хэлцэл хийх үү, үгүй юү гэдгээ шийднэ.
Өнөөдөр Ж.Батзанданг БЭТ-өөр томиллоо гэж бүх хэвлэл мэдээллээр муу хэлж байна. Та нартай хэлцэл хийж, та нартай тохирох хүн томилогдохыг та бүхэн хүлээж байсан байх. Тийм юм байхгүй.
Сүүлийн 30 жил хариуцлагагүй, авлига хулгай нүүрлэсэн уул уурхайн системээр явж ирсэн. Удахгүй татвар, гааль, бүх яамнаас дүгнэлтүүд гаргуулна. Ховд аймагт байдаг Хөшөөтийн уурай стратегийн том ордуудын нэг. Гэтэл хэдэн гэр бүл аваад 10 хэсэгт жижиглэж хуваагаад нөөцийг нь дараад бүртгүүлсэн байна. Энэ бол уул уурхайд нүүрлэсэн луйвар. Хөшөөтийн уурхайг УИХ руу оруулж стратегийн ордод бүртгүүлнэ. Энэ орд бүрийн ард нэг сайд, гурван УИХ-ын гишүүн байна. Энэ завхралыг одоо зогсооно.
-
Эрдэнэт үйлдвэрийн хажууд үүсмэл ордыг ашиглаж байгаа гурван компани байна. Нэг үүсмэл ордыг П.Цагаан дарга эзэмшдэг. Би П.Цагаан даргыг Монголдоо хурдан ирж хэлцлээ хийхийг урьж байгаа. Хэрвээ үүнийг хулгайгаар авсан бол хэлцэл хийхгүй лицензийг шууд дараагийн этгээдэд шилжүүлнэ.
-
Хоёр дахь компани нь "Зэс Эрдэнэ"-ийн хувь компани байгаа. 27 хувь нь иргэдэд очсон. Үүний цаана хоёр УИХ-ын гишүүн байгаа. Дүүгээ захирлаар нь томилсон. Хууль бусаар авсан бол хэлэлцээр хийхгүй.
-
Гурав дахь нь "Эрдмин" гэж компани байгаа. Манай Ерөнхийлөгч асны найзын хүүхдүүд эзэмшиж байгаа. Энэ гурван орд бол гурвуулаа албан тушаалын эрх мэдлээ ашиглаж Эрдэнэтийн овоолгыг ашиглаж байгаа хэдэн дарга нарын орд.
ЗГ-ын бүрэн эрхт төлөөлөгч бол амаргүй ажлыг хүлээж авсан. Албан тушаал, эрх мэдлээрээ далимдуулж монголын ард түмний баялгийг булааж авсан хүмүүстэй тулах ажлыг хийж байгаа. Би төрийн ажлыг гардаж авсан бол дуустал хийдэг хүн. Энэ гурван ордтой удахгүй хэлцэл хийнэ. Хууль бусаар авсан бол лицензийг хүчингүй болгоно.
Стратегийн ордуудад монополь үүсгээд байгаа гэр бүлүүдийг хязгаарлахын тулд Монгол Улс хуульдаа өөрчлөлт оруулсан. Нэг стратегийн ордын 34-өөс дээш хувийг нэг этгээд буюу нэгдмэл сонирхолтой этгээд эзэмшихийг хориглоно гэж заасан. Гэтэл МАК-ийн ордууд Н.Номтойбаяр, Н.Цэлмүүн гэдэг хоёр хүн дээр л байдаг. Стратегийн ордууд өв залгамжлагдахгүй. Н.Номтойбаяр, Н.Цэлмүүн хоёрыг баян болгох гэж монголчууд төрөөгүй. Тэгэхээр хууль хэрэгжүүлэхийг МАК-иас шаардана.
-
Тавантолгойн орд 8 тэрбум нүүрсний нөөцтэй. 1950-иад оноос хойш хайгуул хийгээд нөөцийг тогтоосон. Гэтэл нэг гэр бүл Тавантолгой хоёр талд Ухаа худаг, Барууннаран гэдэг том орд эзэмшиж байна. Лицензээ Д.Жаргалсайханы үед буюу 1997-2005 оны хооронд авсан байгаа юм. Ухаахудаг 30 жилд 130 их наяд төгрөгийн орлого олох уурхай. Эзэмшлийнхээ асуудлыг Ж.Оджаргал гуай шийднэ. Стратегийн ордыг гэр бүлээрээ эзэмшихгүй. Ж.Оджаргал гуай танаас өөр хүн Монгол Улсад байдаг юм шүү. Монгол Улсын хуулийг зөрчиж байгаа бол энэ компанийн лицензийг хүчингүй болгоод дараагийн компаниудад өгөх хэрэгтэй. Нүүрс ухаад Хятад руу зарж чадах олон хүн байгаа.
34 жилийн энэ завхарлыг бид хуулийн аргаар шийдье. БЭТ-ийн хувьд би ийм санал тавьж байгаа.
38 том стратегийн ордыг жижиглээд бүгдийг нь ашиглаж байна. 18 жил хулгайгаар стратегийн ордод оруулахгүйгээр ашиглаж байна. Бүгдийг нь хувийн аж ахуйн нэгжүүдэд хуваагаад өгчихсөн. Д.Жаргалсайханыг АТГ-т шалгуулахаар өнөөдөр өгч байна. Энэ хүн Халзанбүрэгтэй гэдэг ордыг сахал Эрдэнэбилэгт энэ хүн өгсөн. Бороо Гоулдыг бас өгсөн. Цайрт Минералыг энэ хүн өгсөн. Улсын төсвийн хөрөнгөөр стратегийн бүр ордын хайгуулыг хийсэн. Оюу толгойг л хувийн зардлаар хийсэн. Улсын төсвөөр хайгуул хийсэн ордуудын 50 хувийг улс мэдэх ёстой гэсэн хууль гарсан.
Эх сурвалж: Пүрэвдагва БУЛГАН itoim.mn
Facebook
Twitter
Youtube
Д.Манлайбаатар: Хувцсаа сольдог камергүй өрөөнд цэргүүд нэгнээ зодсон байна
Намаа УИХ-д 32 суудалтай болгох Т.Доржхандын хүсэл биелэх нь юу л бол доо?
УИХ дахь АН-ын бүлэг: Ерөнхий сайдыг огцруулах гарын үсэг цуглуулаагүй
Бүтээмжийн бус алдагдлын менежерүүд болжээ
Ц.Баатархүү: Монгол Улс нүүрсний асар их баялагтай атлаа Хятадаас 1 тонн хагас коксыг 1 сая 130 мянган төгрөгөөр авч байна
Эдийн засгийн өршөөлийн хууль батална гэснээс болж аж ахуйн нэгжүүд татвараа төлөхгүй, төсвийн орлого тасарчээ
Тэд өөрсдийгөө яая гэж байна. Харин бидэнд олон тулгуурт бодлого чухал…
Д.Цолмон: Энэ жил томуугийн дэгдэлт эрт эхэлж байна. Хүүхдэдээ шингэн сайн уулгаж, асаргаагаа маш сайн хийх хэрэгтэй
.gif)
.gif)
Сэтгэгдэл бичих