Ашигт малтмалын тухай хуульд “стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын орд" гэж үндэсний аюулгүй байдал, улсын эдийн засаг, нийгмийн хөгжилд нөлөөлөх хэмжээний, эсхүл жилд Монгол Улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний таван хувиас дээш хэмжээний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байгаа буюу үйлдвэрлэх боломжтой ордыг хэлнэ" гэж заасан. Хүрээнд УИХ-аас стратегийн ордын нэгдүгээр жагсаалтаар 16 ордыг баталсан байдаг. Хоёрдугаар жагсаалтад 39 ордыг хамруулсан ч УИХ-ын тогтоол болон батлаагүй байгаа билээ.
Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуульд “Стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын ордын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч хуулийн этгээдийн төрийн эзэмшлийн хувьцааг орлого төвлөрүүлэгч хуулийн этгээд эзэмшинэ” гэж заасны дагуу төр стратегийн ордуудад 31-51 хувь эзэмшиж, түүнд ногдох ашгаа Үндэсний баялгийн санд хуримтлуулахаар төлөвлөж буй.
Уг асуудалтай холбоотойгоор стратегийн орд эзэмшигч нарын дунд маргаан өрнөж эхэллээ. Өнгөрсөн долоо хоногоос стратегийн 39 ордын жагсаалтад багтах Төгрөг нуурын ордтой холбоотой асуудлыг дэлгэсэн. Төгрөг нуурын орд газар нь Төв аймгийн Баян сумын нутаг дэвсгэрт байдаг бөгөөд 1983 оноос хойш хайгуул хийж, геологичдын судалгаагаар 3.1 тэрбум тоннын хүрэн нүүрсний нөөцтэй гэж тодорхойлж байжээ. Нөөцөөрөө Тавантолгой бүлэг ордын дараа, эрэмбээрээ стратегийн ордуудын хоёрт орох том орд гэж геологичид үзэж байж. Гэсэн хэдий ч Улсын эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлөөр нөөцийг нь албажуулж батлуулаагүй өдий хүрчээ.
Тус ордод хамаарах дөрвөн ашиглалтын лицензийг “Төгрөгнуурын энержи” ХХК эзэмшдэг бөгөөд эл компанийн эцсийн өмчлөгч нь Б.Норовсамбуу гэх иргэн байдаг. Харин хувь эзэмшигчээр нь "Camex" ХХК бүртгэлтэй байна. "Camex" компани шууд бусаар Ерөнхийлөгч асан Х.Баттулгатай холбогддог бөгөөд цаашлаад түүнийг Төгрөг нуурын ордыг гаднынханд зарсан уу гэдэг сэжүүр үүсгэдэг. 2020 болон 2022 онд энэ талын мэдээллүүд гадаад, дотоодын хэвлэлээр мэр сэр гарч байсан аж.
Тухайлбал, 2020 онд https://intpolicydigest.org/-т "Х.Баттулга "Camex" нэрт компанийг Монголд байгуулж, тус компанийн охин компаниуд нүүрс, алт, зэсийн 17 лиценз эзэмшдэг. Баттулга өөрөө “Camex”-ийн 90 хувийг эзэмшиж, үлдсэн 10 хувийг Я.Батсүх эзэмшдэг. 2007 онд Баттулга өөрийн “Camex” компанийн хувьцааг охин Намуун болон эгч Цэндсүрэн нартаа шилжүүлсэн. Харин одоо болтол мэдэгдээгүй зүйл нь Монгол дахь “Camex”-ийн өмчлөл удалгүй Сингапурт бүртгэлтэй өөр нэгэн “Camex” гэх компанид шилжсэн явдал байв. Сингапур дахь уг “Camex” нь Женко Холдингоос оффис түрээслэн, тэдний хаягтай ижил хаягаар үйл ажиллагаагаа явуулдаг байж.
Сингапур дахь “Camex” нь Британийн Виржинийн арлуудад байрлах “Well Delight” компанийн эзэмшилд байв. Харин “Well Delight” компани нь өөрөө "Best State" болон "Sino Access" нэртэй Британийн Виржинийн арлын хоёр компанийн эзэмшилд байсан. Эдгээр компанийн хувьцаа эзэмшигчид нь Жүдо бөхийн холбооны ерөнхий нарийн бичгийн дарга М.Бухбат (Баттулга тэр үед холбооны ерөнхийлөгч байсан), Я.Батсүх, Билли Лимийн охин Хүй Шин Лим Селестина нар байжээ.
Дээрх хоёр компанийг дараа нь "Brave Lion" нэртэй өөр нэг Британийн Виржинийн арлын компанид шилжүүлсэн. 2010 онд Хонконгийн Хөрөнгийн бирж дээр мэдээлснээр Төгрөг нуурын нүүрсний ордыг Х.Баттулга Хятадын эзэмшил бүхий, Кайманы арлуудад бүртгэлтэй Ming Shin Waterworks Holdings Limited компанид 250 сая ам.доллароор худалдсан" гэх мэдээлэл гарч байжээ.
Тэгэхээр ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал дээрх мэдээллийг батлах хөдлөшгүй нотлох нотолгоог гартаа атгасан учраас Х.Баттулгын эсрэг мэдэгдэл хийсээр байгаа аж.
ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал: Төгрөг нуурын ордын 4 лицензийг “Төгрөг нуурын энержи” компани эзэмшигч 39 стратегийн ордод хамаардаг Төгрөг нуурыг ордыг Ерөнхийлөгч асан, УИХ-ын гишүүн Х.Баттулга зарсан чинь үнэн. Зарах зарахдаа Виржини арал, Сингапур, Хонгконгод бүртгэлтэй компаниудаар дамжуулж, үндэстэн дамнасан санхүүгийн схем хийж, 250 сая ам.доллароор зарсан нь үнэн.
Харин уг асуудлыг Ерөнхийлөгч асан, УИХ-ын гишүүн Х.Баттулга няцааж, гүтгэлэг гэж мэдэгдэв.
УИХ-ын гишүүн Х.Баттулга: ЗГХЭГ-ын дарга нь босож ирээд Төгрөг нуурын ордоо өг гээл хүн гүтгэж байна. Үнэхээр минийх юм бол 100 хувь буцааж өгье. Бусад нь бас 100 хувь өгчих гэж би уриалмаар байна. Судалгаагаар 40 гаруй гишүүн уул уурхайн лиценз эзэмшдэг гэсэн. Улсдаа, Баялгийн сандаа бүгд өгье. Хэрвээ Төгрөг нуурыг минийх гэж нотолбол би 100 хувь өгнө. Стратегийн ордын 34, 51 хувийг Баялгийн санд төвлөрүүлье гэдэг дээр нөгөөдүүл чинь зохион байгуулалттайгаар ЗГХЭГ-ын даргыг ашиглаж байна гэж дүгнэсэн.
Urug.mn-д өгсөн ярилцлагаас ишлэв. 2025.04.08
Мөн Төгрөг нуурын ордын асуудалтай холбоотойгоор тус ордын эзэмшигч иргэний охин нь олон нийтэд хандан мэдээлэл өглөө.
Төгрөг нуурын ордын хувьцаа эзэмшигч Р.Дүгэржавын охин Болорсүрэн: Манай аав гурван жилийн өмнө нас барсан. Манай аавыг 1.3 сая ам.доллароор энэ уурхайг зараад идчихсэн, луйварчин гэж бичиж байна. “Төгрөг нуурын энержи” ХХК-ийг манай аав 2005 онд байгуулж байсан. Манай аав шинжлэх ухааны доктор, профессор, Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайдаар ажиллаж байсан эрдэмтэн хүн. Манай аав эрүүл чийрэг хүн байсан. Бурхан болоод гурван жил болж байна. Охины хувьд хардаж байна. Би хардах эрхтэй.
Манай аав 2005 онд Төгрөг нуурын орд дээр хэсэг нөхдийн хамт утаагүй түлшний үйлдвэр байгуулаад 2008 онд Ноён Бики гэсэн утаагүй түлшний үйлдвэрийг нээж байсан. Манай аав энэ ордын 20 хувийг эзэмшээд гүйцэтгэх захирлаар ажиллаж байсан. 2009 онд Хонгконгийн хөрөнгийн бирж дээр 250 сая ам.доллароор зарсан. Ингэхдээ 20 хувийг бидний зөвшөөрөлгүй авч, зарсан. 20 хувь дээрээ бидний мөнгийг өг гээд гурван шатны шүүхээр яваад үр дүнд хүрээгүй. 16, 17 жилийн дараа УИХ дээр Төгрөг нуурын ордын асуудлыг гаргаж яриад, улстөржүүлээд байгаад эмзэглэж байна. Иргэн хүнийхээ хувьд өөрт байгаа материалуудаа АТГ-т өгөх нь зүйтэй гэж үзэж байна. Над руу янз бүрийн дугаараас залгаж, мессеж бичиж байна. Айж байна, надад хамгаалалт хэрэгтэй байна гэлээ.
АТГ-ын гадаад мэдээлэл хийв. 2025.04.08
Дээрх гурван байр суурь нь Төгрөг нуурын ордтой холбоотой олон төөрөгдлийг бий болгож байна. Талийгаач Р.Дүгэржав нь 2007 оноос Төгрөгнуурын Энержи ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлаар ажиллаж байсан нь үнэн бөгөөд тус ордыг түшиглэн Хонхорт утаагүй түлш үйлдвэрлэх төсөл санаачилж, улсын төсвөөс гаргуулж явсан байна. Харин сүүлд лицензээ Х.Баттулгын хамаарал бүхий хүмүүст булаалгасан гэх албан бус мэдээлэл хэвлэлээр гарч байжээ.
Өнөөдрийн буюу 2025.04.09-ны Засгийн газрын хуралдаанаар ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал Төгрөг нуурын ордыг зарсан асуудалд Х.Баттулгыг холбоотой дээрх баримтыг мэдээлж, мөн "Төгрөгнуурын Энержи" компанийн хувьцаа эзэмшигч Camex ХХК-ийг татвар төлөхөөс зайлсхийсэн, мөнгө угаасан, залилсан, авлига ашиг сонирхлын зөрчил үүсгэх болон бусад гэмт хэрэг зөрчил үйлдсэн байж болзошгүй асуудлыг шалгуулахаар Ерөнхий прокурор, АТГ-т хүргүүлэхээр болсноо мэдээллээ. Camex ХХК-ийн 90 хувийг Х.Баттулга эзэмшдэг гэж тэрээр дахин мэдэгдэв.
Эх сурвалж: itoim.mn
Facebook
Twitter
Youtube
Д.Амарбаясгалан: Импортын гурилын татвар тэглэснээс гурилын үйлдвэрүүд дампуураад дуусаж байгаа гэж ярих нь зохисгүй
ШҮҮХ: Дүнжингаравын ослын хэргийг мөрдөн байцаалтад буцааж, ослын шинжээчийг дахин томилно
Б.Энхбаяр: Х.Баттулгын туслахаас эхлээд ойрын хүмүүсийг албан тушаалд томилсон байна. Нэн даруй энэ танхайрлаа зогсоохыг шаардаж байна
1 иргэнд 87 сая төгрөг өгөх боломжтой "Төгрөг нуурын" ордыг Х.Баттулга Хятадын дөрвөн иргэнд зарсан гэв
МАН-ын бүлэг гишүүдээ оноогоор үнэлж, бүлгийн эсрэг байр суурьтай гишүүдэд улс төрийн дэмжлэг үзүүлдэггүй болно
"Амьгүй донороос эрхтэн шилжүүлэхэд хулгай, авилгал, нууц явагдах ямар ч боломжгүй зүйл"
Ноорог.мн сайтад хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулж, шөнөжин мэдүүлэг авчээ
УИХ-ын гишүүн Д.Цогтбаатар яллагдсан тогтоолоо гардан авчээ
Сэтгэгдэл бичих