МАН-ын даргын төлөөх өрсөлдөөн ширүүсэж, Төрийн ордонд орж ирж шийдэгдэх хэмжээнд хүрч томров. Энэ 7 хоногт Г.Занданшатарын тэргүүлсэн Засгийн газрыг огцруулах уу, үлдээх үү гэдэг шийдвэрийг УИХ гаргана.
МАН-аас томилогдсон Ерөнхий сайд, УИХ-ын дарга хоёр нь намын даргад өрсөлдөж, нэг нэгийнхээ эсрэг олон баримтыг ил болгож байна. УИХ-ын дарга, Ерөнхий сайд хоёр эвлэрч, МАН-ын даргын асуудал шийдэгдэх нь цаг хугацааны асуудал. Харин тэдний гаргаж тавьсан баримтыг шалгаж, хариуцлага тооцох нь хууль хяналтын байгууллагын, мартахгүй байх нь ард иргэдийн үүрэг болж байна. Улстөрчид эрх мэдлийн төлөө тэмцэлдэж, олон баримтыг ил гаргадаг ч ард иргэд бид хэсэг шуугьж байгаад мартчихдаг, хариуцлага тооцож чаддаггүйгээс тэд улам гаарч, хэдэн зуун тэрбумын авлига, хулгайг юман чинээ бодохоо байж, нэгнийхээ эсрэг баримт болгон гаргаж тавьж байна. Тэгвэл намын даргын төлөөх тэмцэлдээнээс ил болсон мартаж болохгүй баримтуудыг нэгтгэн сунуулъя.
Нэг. Л.Оюун-Эрдэнийн Засгийн газрын байгуулсан Гашуунсухтайтын төмөр замын хил холбох, нүүрс олборлох, тээвэрлэх гуравласан гэрээ нь нүүрсний үнийг одоогийнхоос 40 хувиар хямдаар байгуулсан.
16 жил гацаад байсан Гашуунсухайтын төмөр замын хил холболтын гэрээг Л.Оюун-Эрдэнийн Засгийн газар хийж, түүхэн үйл явдал болж байв. Ингэхдээ БНХАУ-ын талаас тавьсан саналын дагуу "Гурвыг цогцоор" буюу төмөр замын хил холбох, нүүрс олборлох, борлуулах гэрээг БНХАУ-ын "Чайна Энержи" компанитай байгуулсан. Тэгвэл дээрх гэрээгээр нүүрсний үнийг одоогийнхоос 40 хувиар хямд үнээр 16 жил нийлүүлэхээр хийсэн. Үүний улмаас Монгол Улс 35 их наядын алдагдал хүлээхээр байна гэдгийг Г.Занданшатарын Засгийн газраас гаргаж тавьсан юм. Тиймээс энэ асуудлаар УИХ-ын хянан шалгах түр хороо байгуулахаар УИХ-ын гишүүн Д.Ганбат, Ж.Баярмаа нар гарын үсэг цуглуулж эхэлсэн. Харин "Чайна Энержи", "Эрдэнэс Тавантолгой" ХК-тай байгуулсан нүүрс нийлүүлэх, худалдан авах гэрээг одоо хүртэл ил болгоогүй байгаа юм.
Хоёр. УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалангийн нэр холбогдсон Бортээгийн уурхай, "Админерал" компанитай холбоотой мэдээлэл, баримт энэ өдрүүдэд ч хөврөв.
Тодруулбал, МАН-ын даргад УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан нэр дэвшинэ гэдгээ илэрхийлснээс хойш түүний хүн гэгддэг Ц.Чулуунзагдыг цагдан хорьсон. АТГ-аас “Ц.Чулуунзагдыг хахууль авсан, хууль бусаар гэрээ байгуулсан хэргээр цагдан хорьсон гэсэн мэдээлэл өгсөн. Нэгжлэгийн явцад "Админерал" компанийн гүйцэтгэх захирал агсан, БНХАУ-ын иргэн Н.Хасбаатарын гарын үсэгтэй дардас Ц.Чулуунзагдын гэрээс олдсон, дардсыг ашиглаж гүйлгээ хийсэн байж болзошгүй" гэсэн мэдээллийг АТГ-аас өгсөн юм. Ц.Чулуунзагдын ах Ц.Ламжав нь Тавантолгойн бүлэг ордын Бортээгийг түшиглэж нүүрс баяжуулах үйлдвэр барьсан "Админерал" ХХК-ийг үүсгэн байгуулагч. "Админерал" нь өөр гурван компанийн хамт МТАС түншлэл болж, тендерт шалгарснаар Бортээгийн нүүрсийг олборлох, баяжуулах, борлуулах үүрэг хүлээсэн гэсэн баримт нүүрсний сонсголоор яригдаж байсан юм. Тэгвэл дээрх компанитай холбоотой мэдээлэл намын даргын сунгааны үеэр ч хөврөв.
Гурав. УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяр "Лхагвын тойм" ярилцлагын нэвтрүүлэгт орохдоо нүүрсний хулгайтай холбоотой хэд хэдэн баримт ярьсан.
Тэрээр нүүрсний хулгай нэг гэж байсан бөгөөд тэрээр нүүрсний сонсголын үеэр гаргасан баримтууд энэ хэрэгтэй холбоотой гээд харин Гашуунсухайтын төмөр замын хил холболтын гэрээ нүүрсний хулгай 2 болсон хэмээн ярьсан. Гушуунсухайтын төмөр замын хил холболтын гэрээг хийхдээ нэг тонн нүүрсийг 53 ам.доллароор борлуулахаар гэрээлсэн. Гэхдээ энэ үнийг Засгийн газар, УИХ бус "Эрдэнэс Тавантолгой" компанийн гүйцэтгэх захирал Х.Мөнхжаргал тогтоож хийсэн. БНХАУ-ын талаас нүүрсийг Биржийн үнээс таван хувийн хөнгөлөлт эдэлье гэсэн санал тавьсан байхад Д. Амарбаясгалангийн найз ЭТТ-н захирал Х. Мөнхжаргал 50 хувийн хөнгөлөлттэй үнээр гэрээ хийсэн гэсэн мэдээллийг өгсөн.
Дөрөв. ҮАБЗ-өөс зөвлөмж гаргаж, нүүрсний оффтейк гэрээнүүдийг нууцад авч байсан гэсэн мэдээлэл ил болж, Засгийн газрын хуралдаанаас зарим хэсгийг нууцаас гаргасан.
Энэ талаар өнгөрсөн баасан гарагт хуралдсан УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байнгын хороон дээр ч яригдаж, Ерөнхий сайд асан Л.Оюун-Эрдэнэ "Оффтейк гэрээтэй холбоотой шийдвэр ҮАБЗ гаргадаг нь үнэн. Тендерийн тухай хуульд энэ зөвлөмж хамаарахгүй гэдэг шийдвэр гаргадаг. Нэг үгээр хэлбэл, шууд гэрээ хийх, худалдан авалттай холбоотой асуудлаар ТЕГ-аас бичиг авахын тулд ийм шийдвэр гаргадаг. Тагнуул үүнийг нууц гэж үздэг. Тиймээс энэ зөвлөмжийг ч ил болгох хэрэгтэй" хэмээн ярьсан юм.
Мөн нүүрсний оффтейк гэрээг 2019-2022 оны хооронд ажиллаж байсан ҮАБЗ-өөр нууцад авч байсан гэсэн мэдээлэл ил боллоо. Нүүрсний оффтейк гэрээ бол бизнесийн гэрээ. Энэ гэрээг ҮАБЗ-ийн зөвлөмжөөр нууцад авч байсан нь олон нийтэд ил болов. 2019-2022 онд нүүрсний оффтейк гэрээнүүдийг нууцад авах үеэр одоогийн Ерөнхий сайд Г.Занданшатар УИХ-ын даргаар ажиллаж байсан юм.
Хамгийн ноцтой нь нууцаас гаргасан 33 оффтейк гэрээний 31 нь Бодь группийн оролцоотой байгаа бөгөөд Бодь групп дангаараа 22 сая 505 мянган тонн нүүрсний гэрээ хийсэн нь ил болсон.
Тав. Г.Занданшатарын Засгийн газрыг огцруулах үндэслэлийн нэг нь АМНАТ тогтоох аргачлалтыг өөрчилж 55 дугаар тогтоол баталсан. Үүний уршгаар улсын төсөвт төвлөрөх ёстой байсан 200 тэрбум алдагдана гэсэн мэдээлэл.
УИХ-ын гишүүн П.Сайнзориг Г.Занданшатарын Засгийн газрыг огцруулах үндэслэлдээ Засгийн газар 55 дугаар тогтоол баталж, нэг компанид давуу байдал олгосон гэсэн юм. Энэ талаар Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ баасан гарагын ТББХ-ын хурал дээр хэлэхдээ "АМНАТ бол MCS компанийн Ж.Оджаргал захирлын лобби байж ирсэн" гэсэн.
Зургаа. Хамгийн сүүлд буюу өнгөрсөн бямба гарагт УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяр өөрийн цахим хуудастаа "Монгол хаан" жүжгийг "Эрдэнэс Оюутолгой" компаниас 7 тэрбум төгрөг гаргаж, олон улсад сурталчилсан гэсэн баримтыг тавилаа.
Тодруулбал, “Эрдэнэс Оюутолгой“ компани 7 тэрбум төгрөгийн гэрээгээр “Хэро энтертайнмент”-ийн “Монгол хаан“ жүжиг болон айлчлалын гадаад сурталчилгааг хийлгэхээр гаднын PR компанитай гэрээ хийснээ нууцад авчээ" гэсэн мэдээллийг ил болголоо.
Дээрх баримтуудаас харахад манай Засгийн газар, УИХ-аас гаргасан шийдвэрүүд, ҮАБЗ-өөс гаргасан зөвлөмжүүд бүгд аль нэг бүлэглэл, компанийн эрх ашгийг хамгаалдаг болох нь харагдаж байгаа юм. МАН-ын даргын асуудал нэг тийш шийдэгдэж, намын хагарал дуусна. Харин намын даргын төлөөх тэмцэлдээнээр ил болсон дээрх баримтыг бид мартаж болохгүй, хууль хяналтын байгууллага ч шалгаж, буруутай этгээдүүдэд хариуцлага тооцох үүрэгтэй үлдэж байна.
Эх сурвалж: Лхагважаргал ОДОНЧИМЭГ itoim.mn
Сэтгэгдэл бичих