Хүүхдийн тэргүүлэх зэргийн эмч, “Долоон одой” эмнэлгийг үүсгэн байгуулагч, их эмч Д.Цолмонтой ярилцлаа. Тэрээр ЭХЭМҮТ-д 23 жил харшлын эмчээр ажиллаж байгаад 2011 оноос “Долоон одой” эмнэлгээ байгуулсан юм. Бид энэ удаа нийтлэг тохиолдож буй томуугийн вирус, үүнээс хэрхэн сэргийлэх даван туулах болон бусад хэрэгцээтэй зөвлөгөө мэдээллийг авч ярилцлаа.
-Жил бүр өвөл томуугийн вирус дэгддэг. Энэ жил ч бас тийм байна. Нийгмийн сүлжээнд өндөр халуурч, хатгаа болдог вирусийн гаралтай ханиад гэж ярьж байна. Энэ жилийн томуугийн дэгдэлтийн талаар та мэдээлэл өгөөч?
-Жил болгоны өвөл томуу, томуу төст өвчин идэвхэждэг. Энэ жил бусад жилүүдийг бодвол харьцангуй эрт идэвхжиж байна. Томуугийн А хүрээний H3N2 вирус, амьсгалын замын эрис вирус зонхилж байна. Ер нь томуу гэдэг вирусийн замын халдвар. Бусад вирустэй адил амьсгалын замыг гэмтээдэг. Гэхдээ бусад вирусээс ялгаатай нь маш хурдан хугацаанд амьсгалын доод замыг гэмтээдэг. Түүнчлэн, маш хоруу чанартай буюу өндөр хордлоготой, халууны хариу урвал явагддаг вирусийн халдвар. Томуугийн А хүрээний H3N2 вирус нь халдварлах чадвар маш өндөртэйгөөрөө бусад вирусээс ялгаатай. Энэ жилийн хувьд сургуулийн бага, дунд, цэцэрлэгийн ахлах насныхан их өртөж байна. Хэрвээ томуугийн халдварыг эртхэн оношлоод эмчилгээг эрт эхлүүлж чадвал төдий чинээ үр дүнтэй.
-Ямар шинж тэмдэг илэрвэл эмчид хандах вэ. Халуурахаас өмнөх шинж тэмдэг илрэх үү?
-Хамгийн түгээмэл шинж нь 39-40 хүрч халуурна. Халууралтыг бүлээрэлт, хэт өндөр буюу 38.5-41 хүрэх гэж ангилдаг. Энэ жил хэт өндөр болон цагаан халууралт зонхилж байна. Цагаан халууралт гэдэг нь мөчид хүрч захын судас агшиж халуурахыг хэлдэг. Ер нь хүндрэх маш их магадлалтай халууралт гэсэн үг. Халуурахаас өмнө найтаагаад, хүүхдүүд унжганаад эхэлнэ. Оношлоход өгүүлэмжээс эхлээд төвөг багатай. Хүүхэд болгон яг ижилхэн өвдөхгүй ч хүүхдийн эмч нар хоолойны өнгө томуугийн халдвар гэдгийг сэжиглэх боломжтой.
-Халуурах нь дархлааны систем ажиллаж буй хэлбэр гэдэг. Тиймээс халууныг яарч бүү буулга гэж цахим сүлжээнд яригдаад буй. Энэ тал дээр таны байр суурь?
-Ер нь өндөр халууралтыг буулгах нь зүйтэй. Халууралт гэдэг дархлааны урвал. Өөрөөр хэлбэл, бидний бие организм тухайн вирустэй тэмцэж буй хэлбэр. Гэхдээ томуугийн үед 38.5-аас дээш халуурч байгааг халууралт нь ашигтай гээд буулгахгүй байж болохгүй. Томуугийн үеийн халууралтыг маш хурдан буулгах хэрэгтэй. Халууныг бууруулахын тулд парацетамол, ибупрофеныг түгээмэл хэрэглэж байна. Энэ халууны эмийг зохистой, зөв тунгаар цагтаа хэрэглэх ёстой.
-Энэ жил томуугийн вакцинд хамрагдалт өндөр хувьтай байна гэж Эрүүл мэндийн яамнаас мэдээлсэн. Гэвч одоо хүүхдүүд маш их томуугаар өвдөж байна. Тэгэхээр томуугийн вакцин үр дүнгээ өгч байна уу?
-Одоогоор бидэнд хандаж байгаа томуугаар өвчилсөн хүүхдүүдийн дийлэнх хувь нь вакцинжаагүй хүүхдүүд байна. Тэгэхээр цаана нь вакцинжсан хүүхдүүд өвдөхгүй өнгөрч байгаа болов уу. Манай эмнэлэг вакцинд хамрагдсан эсэх өгүүлэмжийг нь авдаг. Өөрөөр хэлбэл, өдөртөө 40-50 хүүхэд хандлаа гэж бодоход вакцинд хамрагдсан нь 6-7 буюу 10 хүрэхгүй байна. Тэгэхээр томуугийн эсрэг вакцин ямар ч байсан тухайн өвчлөлд үр дүнтэй гэдэг нь харагдаж байгаа. Томуугийн эсрэг вакцин хийлгэсэн ч өвчлөхөд хүндрэхгүйгээр өнгөрөх магадлал маш өндөр. Вакцинд хамрагдсан хүүхдүүдийн өвчлөл хамрагдаагүйтэй харьцуулахад харьцангуй хөнгөн байгаа.
-Жил болгон томуугийн идэвхжилийн үе гэж бий. Эцэг, эхчүүд хүүхдүүдээ үүнээс хамгаалахын тулд бусад улиралд хэрхэн бэлдвэл зүйтэй вэ?
-Манай Монгол шиг жилийн дөрвөн улиралтай газар томуу, томуу төст амьсгалын замын өвчнүүд нэмэгддэг зүй тогтолтой. Энэ зөвхөн Монголд тарахаад байгаа юм биш. Дулаан орнуудад хүртэл тархаж байгаа процесс. Жил болгон л тохиолдож байдаг. Жил бүрийн арваннэгдүгээр сараас эхлээд томуу, томуу төст өвчний дэгдэлт болно гэдгийг бүгд мэддэг. Гэхдээ ингээд байвал танай хүүхэд томуу, томуу төст амьсгалын замын вирусээр өвдөхгүй гэсэн алтан дүрэм байхгүй. Мэдээж өвлийн улиралд бэлдээд зуны дэлгэр цагт айраг, цагаан идээ их хэрэглүүлэх, хоол, нойронд нь анхаараад, цахим хэрэглээг нь багасгах нь зүйтэй. Амьсгалын замын халдвараас өөрийгөө хамгаалах чадварыг муу болгохгүйн тулд витамин д-гээ хэрэглэх, хооллох, ундлах, унтах дэг, горим, хичээлийг нь зохицуулах гээд бүгд нөлөөлдөг.
-Томуу, томуу төст өвчинтэй холбоотой хүмүүсийн нийтлэг алдаатай ойлголт юу байна вэ?
-Ер нь нийтлэг дархлаажуулалтын эсрэг уур амьсгал орчихлоо. Энэ нь зөвхөн Монголд биш дэлхий нийтэд вакцины эсрэг бүлэг давхарга бий болоод байна. Үүнийг би 100 хувь цээжээ дэлдээд өмөөрдөг хүн биш. Гэхдээ товлолт вакцин гэдэг анагаах ухаанд ямар их хувь нэмэр оруулсан, өөрчлөлт авчирсныг харж байгаа. Товлолт вакциныг хийлгэснээр бид маш олон өвчнийг устгасан. Ялангуяа сахуу, татрангаас эхлээд товлолт вакцинд хамрагдсанаар Монголд өвчлөл багассаныг мэдэж байгаа. Харин вакцин чанартай эсэхийг хэлж чадахгүй. ДЭМБ-аас үнэгүй олгож байгаа л вакцин. Тэгэхээр энэ вакцин чанартай, чанаргүй гэдгийг судлаагүй учраас хүмүүст өмгөөлж, үгүйсгэж хэлж чадахгүй. Миний хувьд вакцинжуулалтын эсрэг ойлголт томуугийн эсрэг вакцины хувьд буруу гэдгийг харж байна.
-Томуу, томуу төст өвчнөөр өвчилсөн бол эцэг, эхчүүд ямар арга хэмжээ авбал зүйтэй вэ?
-Томуу, томуу төст ч бай вирусийн халдвараар танай хүүхэд өвдсөн бол аль ч талаа бодсон цэцэрлэг, сургуульд нь өгөхгүй байх хэрэгтэй. Миний хамгийн эмзэглэдэг зүйл энэ л дээ. Нэгдүгээрт, хүүхдээ бод. Халдвар нь улам гүнзгийрч, хүндрэх магадлалтай. Хоёрдугаарт, хэт амиа бодсон байж болохгүй. Тухайн хүүхэд өөрөө халдварын эх үүсвэр учраас ангийнхандаа тараана. Тиймээс эмчдээ үзүүлээд зөвлөснийх нь дагуу эмчилж, асарч, халдвартай үеийг гэрт нь өнгөрүүлэх хэрэгтэй. Томуугаар өвдсөн хүүхэд гэрийн дэглэм, хоол, нойр, шингэний зохицуулалтаа маш сайн барих ёстой. Яагаад гэвэл маш хурдан хүндрэл өгдөг.
-Томуу, томуу төст өвчнөөр их өвчлөхөд агаарын бохирдлын нөлөө байна уу?
-Утаатай холбож хүмүүс их тайлбарлаж ярьсан байналээ. Томуу гэдэг агаарт тархсан вирусийн халдвар буюу амьд организм. Энэ нь утаанаас шалтгаалаад ихсээд байгаа юм биш. Харин тухайн идэвхжилийнхээ цаг хугацаанд болж байгаа процесс. Утаатай, утаагүй жилд томуу гарна. Томуугаар өвдсөн тохиолдолд агаарын бохирдол уг өвчний явцыг хүндрүүлж байгаа байх.
-Томуугаар өвчилсөн хүүхдэд хооллолт, шингэний дэглэм чухал гээд байгаа шүү дээ. Ер нь хүүхдийнхээ дархлааг хэрхэн дэмжих вэ?
-Томуугаар өвдсөн бол эмчийнхээ зааврыг нэг бүрчлэн дагах хэрэгтэй. Эмч нар нь хооллолт, асаргаанаас эхлээд зөвлөгөө өгч байгаа шүү дээ. Томуугийн үед зөвхөн эм бичээд хүүхдийг эдгээдэггүй. Магадгүй эмээ бага хэрэглээд асаргаагаараа ч хүүхдээ эдгээх боломжтой.
Хоёрдугаарт, маш өндөр халуурдаг учраас шингэний хэрэглээ их байх хэрэгтэй. Маш сайн шингэн зүйл уулгаж, бие засуулах хэрэгтэй. Би ээж, аав нарт хүүхдийнхээ шээсийг цагаан болтол шингэн зүйл уулга гэдэг. Энэ нь маш олон талын ач холбогдолтой. Шингэн зүйл сайн ууснаар бодисын солилцоогоо идэвхжүүлнэ, биеэ цэвэрлэнэ. Ялангуяа халуун, бүлээн шингэний хэрэглээ гэдэг их чухал. Үүн дээр нэмээд шөлтэй хоол өгөх нь зүйтэй. Хүйтэн болон хуурга өгөхгүй байсан дээр. Хэнд ч гэсэн эдгээр зүйл ойлгомжтой ч мэдэхгүй, санахгүй байж болох учраас энэ тал дээр маш их зөвлөгөө өгдөг.
-Шингэнийг ямар зүйл хамгийн сайн нөхөх вэ?
-Нэрс, чацаргана зэрэг байгалийн органик жимснүүдийг чихэрлэхгүйгээр өгч болно. Ер нь чихэртэй ундаанаас зайлсхийх ёстой. Ханиалгыг дэмжинэ, цусыг өтгөрүүлнэ гээд олон асуудал бий. Харин ч хүүхдэдээ шүлтлэгдүү байгалийн хужир хийсэн хярам уулгахыг миний хувьд их зөвлөдөг. Шүлтлэг уусмалыг сайн уулгах хэрэгтэй. Энэ нь бодисын солилцоог зохицуулах давамгай ач холбогдолтой. Дэлгүүрт зарагдаж буй ундаа, жүүс өгөөд ч хэрэггүй. Түүний оронд ус уулгасан нь дээр.
-Ярилцлагын төгсгөлд эцэг, эхчүүдэд юу зөвлөх вэ?
-Сүүлийн үед томуугийн халдварын хүндрэл маш их явагдаад байгаа учраас давтан үзүүл гэсэн цаг хугацаанд нь заавал үзүүлэх хэрэгтэй. Дэглэмээ маш сайн бариарай. Энэ бол түр зуурынх. Бүр алга болно гэж байхгүй. Энэ долоо хоногт вирусийн хамгийн өндөр идэвхжилийн үе дээрээ явж байгаа гэж харж байна. Энэ хэдэн сар хүртэл үргэлжлэхийг хэлж мэдэхгүй. Ер нь амьсгалын замын өвчлөл хүүхдийн өвлийн амралт ихсээд багасдаг. Тэгэхээр шаардлагатай биш бол гадуур явах хэрэггүй. Ээж, аав нар өөрсдөө амны хаалтаа сайн хэрэглэмээр байна. Өвдсөн, өвдөөгүй амны хаалтаа хэрэглэ гэж уриалаад байгаа. Амны хаалт биднийг 100 хувь биш гэхэд 30-40 хувь вирусийн халдвараас хамгаална. Ээж, аав, ах, эгч гээд том болсон хүмүүс өвдөхгүй байх нь бага насны хүүхдээ хамгаалж буй хэлбэр. Тэдэндээ хайр, энхрийллээ илэрхийлж байгаа бас нэг арга.
Эх сурвалж: Ганхуяг ХЭРЛЭН itoim.mn
Facebook
Twitter
Youtube
Багш нарын ажил хаялт 4 дэх 7 хоногтоо үргэлжилж, орон нутгийн сургууль, цэцэрлэгүүд нэмэгдэж байна
Английн "Фүлхэм" багт өгөх 2 тэрбум төгрөгөө Ч.Номин хувиасаа төлчихвөл яасан юм бэ?
Л.Оюун-Эрдэнийн засагласан дөрвөн жилд бараа, бүтээгдэхүүний үнэ 157 хувь хүртэл өсчээ
УИХ-ын гишүүн Д.Амарбаясгаланг эрүүгийн хэрэгт яллагдагчаар татсан нь үнэн
Үндсэн хууль зөрчсөн санал хураалт явуулах гэж байгаа учраас гишүүд ирцэнд орохгүй байна
УИХ-ын дэд дарга Х.Булгантуяа Цэцийн гишүүн О.Мөнхсайханаас татгалзах хүсэлт гаргалаа
С.Нарангэрэл: Эх орон хэмээх хөлөг онгоцонд живэх аюул бодитой нүүрлэлээ
Цэцийн гишүүн О.Мөнхсайханаас татгалзах хүсэлтийг хүлээн авсангүй
.gif)
.gif)
Сэтгэгдэл бичих