УИХ-ын дэд дарга Л.Мөнхбаатар, АНУ-ын Аризона мужийн Дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгч Роберт Брутинелтэй шүүхийн цахим шилжилтийн талаар санал солилцлоо

       Монгол Улсын Их Хурлын дэд дарга Л.Мөнхбаатар өнөөдөр  (2024.03.30) Америкийн Нэгдсэн Улс (АНУ)-ын Аризона мужийн Дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгч Роберт Брутинел, тус мужийн Шүүхийн захиргааны албаны захирал Дэйв Байерс тэргүүтэй төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзлаа.

Уулзалтын эхэнд Улсын Их Хурлын дэд дарга Л.Мөнхбаатар төлөөлөгчдийг Монгол Улсад тавтай зочлохыг уриад Монгол Улс, Америкийн Нэгдсэн Улсын Стратегийн гуравдагч хөршийн түншлэлийг бататган бэхжүүлэх, хамтын ажиллагаа өргөжин хөгжиж байгаад баяртай байна гэв.

Тэрбээр, Монгол Улс ардчилал, зах зээлийн эдийн засаг, хүний эрхийг дээдэлсэн нийгэм байгуулах зорилт тавьж, эх орондоо хүмүүнлэг, иргэний, ардчилсан нийгэм байгуулах тухай дэлхий нийтэд зарлан тунхаглаад 30 гаруй жил болж байна. Өнгөрсөн хугацаанд ардчилал, хүний эрхийг түгээн дэлгэрүүлэх, тууштай хамгаалахад Америкийн Нэгдсэн Улс тууштай дэмжиж ирснийг онцлоод Монголын Хуульчдын Холбооны урилгаар “US speaker” хөтөлбөрийн хүрээнд хүрэлцэн ирж манай хууль хяналтын байгууллагуудын алба хаагчдад туршлагаасаа хуваалцаж, үнэтэй зөвлөгөө өгч байгаад талархал илэрхийлэв.

Монгол Улсын Их Хурлаас цахим шилжилт, цахим засаглалыг бэхжүүлэх цогц хууль эрх зүйн орчныг бүрдүүлэхийн төлөө манлайлан ажиллахыг зорьж байна. Энэ удаагийн парламентын бүрэн эрхийн хугацаанд анх удаа Инновац, цахим бодлогын байнгын хороо, Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яамыг байгуулан үр дүнтэй ажиллаж байгаа. Төрийн үйлчилгээг иргэдэд ойртуулах, шүүхийн бие даасан, хараат бус байдлыг хангахад цахим шилжилтийг эрчимжүүлэх хэрэгцээ шаардлага бий. Энэ хүрээнд 2021 онд Монгол Улсын шүүхийн тухай хуулийг шинэчлэн баталж, цахим шилжилт хийхэд шаардлагатай суурь зохицуулалтыг хийсэн. Тодруулбал, уг хуульд заасан бодлогын хийгээд анх удаа оруулсан өөрчлөлт бол шүүхийн хэрэг хуваарилалтыг цахимаар шийдвэрлэх бодлогын шинэчлэл юм. Хэргийг тухайн шатны шүүхийн дарга шийдвэрлэдэг байсан нь хардлага, шүүмж дагуулдаг байсан. Өөрөөр хэлбэл, тухайн шатны ерөнхий шүүгч хэргийг өөрийн ойр дотны шүүгчид хуваарилж, гаргах шийдвэрт нөлөөлөх эрх зүйн боломж байна гэж судлаачид шүүмжилж ирсэн. Үүнийг хэн нэгэн шийдвэрлэх бус тухайн шатны шүүхийн шүүгчдийн ачааллыг харгалзан хэнээс ч хараат бусаар техник тодорхойлдог болсон нь том дэвшил авч ирнэ гэж хууль тогтоогчид үзсэн.

Шүүхийн үйл ажиллагааг цахимжуулах ажлыг цаашид улам төгөлдөржүүлж, шүүгчдийн ачааллыг бууруулах, хууль хяналтын байгууллагын салангид байгаа мэдээллийн сангуудыг нэгтгэх, шүүхийн зохион байгуулалтыг шинэчлэх зэрэг бодлогын арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэхэд АНУ-ын сайн туршлагаас суралцах нь чухал ач холбогдолтой. Удахгүй парламентаар Монгол Улсын шүүх эрх мэдлийн стратеги төлөвлөгөөг шинэчлэн батлахаар ажлын хэсэг байгуулан ажиллаж байна. Уг бодлогын баримт бичгийн гол зорилтын нэг нь цахим шилжилтийн асуудал юм. Шүүх засаглалын цахим шилжилтийг богино хугацаанд үр дүнтэй хийж гүйцэтгэхэд хамтран ажиллана гэдэгт итгэлтэй байна хэмээн УИХ-ын дэд дарга Л.Мөнхбаатар онцлон тэмдэглэсэн юм.

Америкийн Нэгдсэн Улс (АНУ)-ын Аризона мужийн Дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгч Роберт Брутинел цаг зав гарган найрсаг дотноор хүлээн авч уулзаж байгаад Улсын Их Хурлын дэд дарга Л.Мөнхбаатарт талархал илэрхийлээд ардчиллын суурь үнэт зүйл болох шүүх эрх мэдлийг бэхжүүлэхийн төлөө хамтран ажиллаж буйдаа сэтгэл хангалуун байна гэлээ.

Тэрбээр үргэлжлүүлэн, Бид Монгол Улсын шүүхийн Ерөнхий шүүгч, шүүгчдийн төлөөлөл, шүүхүүдийн Тамгын газрын дарга, мэдээлэл технологийн ажилтнуудтай уулзаж, АНУ-ын Аризона мужийн шүүхийн цахим шилжилтийн туршлагаасаа хуваалцлаа. Мөн Шүүхийн ерөнхий зөвлөл болон Шүүхийн сахилгын хороо, Улсын дээд шүүх, Монголын Хуульчдын Холбоо, Монголын Өмгөөлөгчдийн Холбоонд ажиллаж, Монгол Улсад шүүхийн цахим шилжилт хэрхэн хэрэгжиж буй талаар мэдээлэл авч, хүний нөөцийг тогтвортой ажиллуулах, кибер аюулгүй байдлыг хангах, улмаар гарах үр дүнгийн талаар санал солилцсон.

АНУ-ын Аризона мужид шүүхийн үйлчилгээг иргэдэд ойртуулж, хүртээмжийг сайжруулах, шүүхийн хараат бус байдлыг бэхжүүлэх, шүүх хуралдааны ил тод байдлыг дэмжих зорилгоор цахим шүүхийн системийг нэвтрүүлсэн. Ингэснээр бид  эд мөрийн баримтыг цахимжуулж, шүүгчид цаас ашиглахгүйгээр цахим хавтаст хэрэгтэй танилцдаг болсон. Ижил төстэй систем хэрэгжүүлэн шүүх засаглал, ардчилсан институтийг богино хугацаанд бэхжүүлэх хүсэл эрмэлзэл монголын шүүгчид, шүүхийн захиргааны ажилтнуудад байгааг харах таатай байна. Цаашид энэ чиглэлээр олон талт хамтын ажиллагаа идэвхтэй үргэлжилнэ. Монгол Улсын Их Хурлаас шүүх засаглалыг бэхжүүлэхэд шаардлагатай хууль эрх зүйн болон төсөв, санхүүгийн шинэчлэлийг цаг алдалгүй хийхэд манлайлан ажиллана гэдэгт итгэлтэй байна гэлээ.

Уулзалтад Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Тэргүүн дэд дарга М.Үнэнбат, Нийслэлийн Иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч Г.Даваадорж, Монголын Хуульчдын Холбооны Тамгын газрын дарга Ш.Жолбарс, Улаанбаатар дахь АНУ-ын Элчин сайдын яамны Улс төрийн хэлтсийн дарга Келли Басби нар болон албаны бусад хүмүүс байлцав хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах газраас мэдээлэв